Του Κώστα Μόσχοβου
Ήταν μία κρύα νύχτα και το ημερολόγιο έγραφε 13 Δεκεμβρίου 1954 όταν η Γούλβς νίκησε σε φιλική αναμέτρηση 3-2 την ιστορική ουγγρική Χόνβεντ στο «Μολινό». Η μεγάλη νίκη των «λύκων» και τα επινίκια που ακολούθησαν, ήταν η αφορμή που έψαχνε ο Γάλλος συντάκτης της γαλλικής εφημερίδας L ’Equipe ο Γκαμπριέλ Ανό. Ο Γάλλος για τουλάχιστον 20 χρόνια οραματιζόταν μία διοργάνωση στην οποία θα έπαιρναν μέρος οι καλύτερες ομάδες κάθε χώρας. Σε άρθρο του, που υπάρχει ακόμα και σήμερα ως απόκομμα σε τοίχο των γραφείων της UEFA στη Νιόν της Ελβετίας είχε γράψει χαρακτηριστικά: «Προτού δηλώσουμε ότι η Γούλβς είναι κορυφαία, θα πρέπει να δούμε τι θα έκανε αν έπαιζε στη Μόσχα ή στη Βουδαπέστη. Ένα παγκόσμιο πρωτάθλημα συλλόγων ή τουλάχιστον ένα ευρωπαϊκό, πρέπει να καθιερωθεί», είναι ένα μικρό απόσπασμα από το κείμενό του. Τελικά κατάφερε να πείσει τις FIFA και UEFA, ώστε να αναλάβουν την πρωτοβουλία του εν λόγω θεσμού. Ο συγκεκριμένος κύριος, αποτέλεσε την αφορμή για τη δημιουργία του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης (European Champion Clubs’ Cup) ή απλά Ευρωπαϊκό Κύπελλο (European Cup), διοργάνωση που γνωρίζουμε σήμερα ως UEFA Champions League, που έκανε πρεμιέρα την σεζόν 1955-56. Τότε άρχισε ως ένα σύστημα νοκ άουτ δύο αγώνων, όπου οι ομάδες έδιναν έναν αγώνα εντός και έναν εκτός έδρας. Η ομάδα με το μεγαλύτερο αθροιστικά σκορ προκρινόταν στον επόμενο γύρο. Μπορούσαν να συμμετάσχουν μόνο οι σύλλογοι που είχαν κατακτήσει το εθνικό τους πρωτάθλημα καθώς και ο κάτοχος του κυπέλλου εκείνης της περιόδου.
Κάθε αρχή και δύσκολη λέει ο φιλόσοφος λαός. Τα «άκυρα» από τους συλλόγους προς την τότε διοργάνωση ήταν αρκετά. Όταν όμως οι μεγάλοι σύλλογοι κατάλαβαν πόσο μπορούσαν να ευνοηθούν (οικονομικά) από την διοργάνωση απαίτησαν και κατόρθωσαν κάποιες αλλαγές, ευνοϊκές προς εκείνους και εις βάρος των μικρότερων ομάδων. Αλλαγές που οδήγησαν στην σημερινή μορφή της διοργάνωσης. Οπότε φτάσαμε στο σημείο τα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα να έχουν απευθείας τέσσερις ομάδες στους ομίλους και οι υπόλοιποι να δίνουν μάχες μέσα στο καλοκαίρι στα προκριματικά και τα play off.
Τα χρόνια πέρασαν και φτάσαμε στη σεζόν 1992-93. Ο τρόπος διεξαγωγής και το όνομα άλλαξαν και μετά από αρκετές και ριζοσπαστικές αλλαγές στα χρόνια που μεσολάβησαν, σήμερα η διοργάνωση αποτελείται από πέντε προκριματικούς γύρους, μία φάση ομίλων (όπου οι ομάδες αντιμετωπίζουν κάθε άλλη ομάδα του ομίλου εντός και εκτός έδρας) και ακολουθούν τέσσερις γύροι αγώνων νοκ άουτ. Όλοι οι προκριματικοί και οι νοκ άουτ αγώνες είναι διπλοί, εκτός από τον τελικό, ο οποίος είναι ένας μόνο αγώνας και διεξάγεται σε προκαθορισμένο τόπο διεξαγωγής.
Στο σήμερα έκανε την εμφάνιση της η ιδέα της European Super League η οποία για όσους δεν γνωρίζουν συστήθηκε για πρώτη φορά το 1998. 12 ομάδες μεγάλες όπως και τότε απαίτησαν κλειστή διοργάνωση για να έχουν και όλη την πίτα και τον σκύλο χορτάτο. Διότι στο κόλπο τότε μπήκαν και τα τηλεοπτικά δικαιώματα και πάει λέγοντας. Ωστόσο η ιδέα «έσβησε», καθώς η UEFA έκανε πράξη τα αιτήματα των μεγάλων ομάδων. Κατήργησε το ιστορικό Κύπελλο Κυπελλούχων (UEFA Cup Winners Cup) και «έκλεισε» την διοργάνωση της. 23 χρόνια μετά ποιος θα περίμενε ότι η ανθρωπότητα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μία τόσο μεγάλη πανδημία όπως ο covid-19 και κάπως έτσι ήρθε και πάλι στο προσκήνιο η European Super League. Οι 12 μεγάλες ομάδες έκαναν λόγω για βαρύτατες ζημιές στα οικονομικά τους, οπότε θέλησαν να «τρίξουν τα δόντια» στις FIFA και UEFA. Ήταν δεδομένο πως θα έκαναν πίσω. Φυσικά μεγάλο ρόλο έπαιξαν και οι έντονες διαμαρτυρίες των φιλάθλων ακόμα και πολιτικών προσώπων (Εμμάνουελ Μακρόν, Μπόρις Τζόνσον, Κυριάκος Μητσοτάκης κ.λπ.).
Στον αντίποδα, πάμε να μιλήσουμε και για το μπάσκετ. Η L’Équipe όπως και στο ποδόσφαιρο, έτσι και στην καλαθοσφαίριση, έβαλε το λιθαράκι της, καθώς δικοί της δημοσιογράφοι πρότειναν στη FIBA την δημιουργία ενός πρωταθλήματος. Το 1958 έκανε πρεμιέρα το Κύπελλο Πρωταθλητριών (FIBA European Champions Cup). Η FIBA κατά το παρελθόν είχε χρησιμοποιήσει το όνομα EuroLeague για την διοργάνωση της, αλλά ποτέ δεν το χρησιμοποίησε επίσημα.
Κάπως έτσι με την FIBA να μην έχει κανένα δικαίωμα στην ονομασία EuroLeague, το 2000 ιδρύθηκε η EuroLeague Basketball, διοργανώνοντας το δικό της πρωτάθλημα με το όνομα EuroLeague, κάτι που εξώθησε την FIBA αναγκαστικά να βρει νέα ονομασία για το δικό της πρωτάθλημα! Ο λόγος που συνέβη αυτό ήταν για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι στη διοργάνωση. Κάπως έτσι, το 2000-01 έκανε πρεμιέρα η Σουπρολίγκα (FIBA SuproLeague), την οποία είχαν φτιάξει οι σύλλογοι, που δεν συμφώνησαν αρχικά με την EuroLeague. Παναθηναϊκός, Μακάμπι Τελ Αβίβ, ΤΣΣΚΑ Μόσχας και Εφές Πίλσεν έμειναν στην FIBA, ενώ Ολυμπιακός, Κίντερ Μπολόνια (νυν Βίρτους), Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρσελόνα, Φορτιτούντο Μπολόνια, Ζαλγκίρις Κάουνας, Μπενετόν Τρεβίζο, ΑΕΚ και Τάου Κεράμικα (νυν Μπασκόνια) ακολούθησαν την EuroLeague. Ουσιαστικά τον Μάιο του 2001 είχαμε δύο πρωταθλητές Ευρώπης! Από την μία η Μακάμπι της Σουπρολίγκα και στον αντίποδα η Κίντερ Μπολόνια της Ευρωλίγκα! Τελικά FIBA και EuroLeague Basketball συμφώνησαν στην δημιουργία μιας διοργάνωσης την EuroLeague, η οποία θα είναι η κύρια ηπειρωτική διοργάνωση στην οποία θα συμμετέχουν οι κορυφαίοι επαγγελματικοί σύλλογοι καλαθοσφαίρισης της Ευρώπης. Αρχικά, η FIBA κράτησε τις διοργανώσεις των εθνικών ομάδων (FIBA Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, FIBA Παγκόσμιο κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες) και από την άλλη μεριά, η EuroLeague Basketball ανέλαβε την διεξαγωγή όλων των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων μπάσκετ. Το FIBA Korac Cup και το FIBA Saporta Cup τερματίστηκαν το 2002 και συγχωνεύθηκαν στη διοργάνωση υπό την αιγίδα της Ευρωλίγκα το ULEB Cup (νυν EuroCup). Στην συνέχεια και με το πέρασμα των ετών, οι κόντρες μεταξύ EuroLeague και FIBA αναζωπυρώθηκαν. Η FIBA προέβη στη δημιουργία του Champions League και του Europe Cup και ούτω καθεξής. Η κόντρα είναι τόσο μεγάλη που φτάσαμε σε σημείο να διεξάγονται αγώνες εθνικών ομάδων παράλληλα με τα ματς της Ευρωλίγκα. Σταδιακά φτάσαμε σε μία κλειστή διοργάνωση 18 ομάδων, εκ των οποίων οι 11 έχουν εγγυημένο συμβόλαιο. Τα υπόλοιπα επτά εισιτήρια διανέμονται από wild – card, στον νικητή του EuroCup, στους νικητές των εγχώριων πρωταθλημάτων της Ισπανίας, Γερμανίας, Αδριατικής Λίγκας και της VTB League. Στο σημείο αυτό λοιπόν, δεν υπήρξε καμία αδικία για τις μικρές ομάδες; Πόσοι ιστορικοί σύλλογοι χάθηκαν από την διοργάνωση και λόγω των συγκεκριμένων αλλαγών «μαραζώνουν» στα εγχώρια πρωταθλήματα τους; Δεν τους δόθηκε καν η ευκαιρία να διεκδικήσουν πρόκριση στην EuroLeague έστω από προκριματικούς γύρους. Εκεί δηλαδή δεν καταστράφηκαν τα πρωταθλήματα; Προφανώς και όχι, καθώς δεν υπήρξε καμία απολύτως αντίδραση στο μπάσκετ τότε. Αντίθετα συναντήσαμε ευρύ αποδοχή και ενθουσιασμό, που θα παίζουν κάθε χρόνο από δέκα φορές και βάλε μόνο ΤΣΣΚΑ Μόσχας, Μακάμπι Τελ Αβίβ, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, Μπαρσελόνα και γενικά εμπορικοί σύλλογοι. Αφήσαμε στο περιθώριο ομάδες από Πορτογαλία, Λευκορωσία, Ρουμανία, Λετονία, Αγγλία, Γαλλία και ούτω καθεξής, γιατί πολύ απλά είναι για «20 και βάλε πόντους». Ενώ, στο ποδόσφαιρο έχουμε την απαίτηση οι ελληνικές ομάδες να παίζουν στο «Μπερναμπέου», το «Κάμπ Νόου», το «Ολντ Τράφορντ», την «Αλιάνζ Αρίνα» και ας είναι βάση ρόστερ για πέντε και επτά γκολ. Δύο μέτρα και δύο σταθμά πολύ απλά ανάμεσα στα δύο αθλήματα. Προφανώς γιατί το ποδόσφαιρο είναι ο «βασιλιάς των σπορ», ονομασία που δικαίως απέκτησε με το πέρασμα των χρόνων. Ωστόσο πριν μιλήσουμε, πρέπει να ξέρουμε τι συνέβη ιστορικά κατά το παρελθόν.
