Γράφει ο Βιολόγος – Ωκεανογράφος Ιωσήφ Μακρής
iosifmakris416@hotmail.com
H ταινία αναδεικνύει το γεγονός ότι ο αριθμός των δελφινιών που κυριολεκτικά σφάζονται με απάνθρωπο τρόπο, είναι αρκετές φορές μεγαλύτερο από τον αριθμό των φαλαινών που αλιεύτηκαν στην Ανταρκτική, και ισχυρίζεται ότι 23.000 δελφίνια και φώκαινες (ένα είδος μικρής φάλαινας) αλιεύονται (σφάζονται στην κυριολεξία) κάθε χρόνο στην Ιαπωνία. Τα μεταναστευτικά δελφίνια περνούν από αυτήν την περιοχή και οι Ιάπωνες τα οδηγούν σε ένα καλά κρυφό και φυλαγμένο όρμο (όπου απαγορεύεται η πρόσβαση), εκεί θανατώνονται με λόγχες και μαχαίρια. Oι σκηνές είναι συγκλονίστηκες. Ορισμένα από τα δελφίνια δεν θανατώνονται, αλλά πουλιούνται σε δελφινάρια και ενυδρεία σε όλο τον κόσμο. Το κάθε δελφίνι κοστίζει και πωλείται μέχρι και 150.000 δολάρια! Όπως αναφέρει και το ντοκιμαντέρ, η Taiji είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής δελφινιών στα θαλάσσια πάρκα και σε προγράμματα για να κολυμπήσουν οι άνθρωποι με τα δελφίνια. Για τα ζώα αυτά και για κανένα άλλο ζώο δεν πρέπει να γίνεται λόγος για αιχμαλωσία με σκοπό την διασκέδαση του κοινού και των μικρών παιδιών. Το έργο κέρδισε Οσκαρ καλύτερου ντοκυμαντέρ για το 2010, καθώς επίσης πολλά βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ (Βραβείο Κοινού στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Σάντανς, Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ από τις ενώσεις Directors Guild of America, National Board of Review και Writers Guild of America κ.ά.).
Λίγα λόγια για τα δελφίνια
Ο κόσμος των θαλάσσιων θηλαστικών μαγεύει μικρούς και μεγάλους. Όλοι μας έχουμε δει ντοκιμαντέρ με φάλαινες, δελφίνια και φώκιες, όλοι μας τα έχουμε θαυμάσει αυτά τα ζώα για την ευφυΐα και την χάρη τους. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι πρόγονοι των φαλαινών ήταν επίγεια τετράποδα θηλαστικά, τα αρτιοδάκτυλα, τα οποία εκπροσωπούνται σήμερα από έναν μικρό αριθμό ειδών όπως το ελάφι, η καμηλοπάρδαλη, το πρόβατο, ο ιπποπόταμος, και η καμήλα. Οι Φάλαινες και οι φώκαινες είναι θηλαστικά της τάξης των κητοειδών, χωρίζονται σε 2 υποομάδες, τις οδοντωτές φάλαινες (Odontoceti/οδοντοκήτη) και τις μπαλενοφόρες (Μysticeti/Μυστακοκήτη) Μαζί, οι μπαλενοφόρες και οι φυσητήρες ονομάζονται και μεγάλες φάλαινες. Το δελφίνι είναι γένος θαλάσσιων θηλαστικών που ανήκει στην οικογένεια δελφινίδες (Delphinidae) και είναι μέρος της τάξης των κητοειδών. Η οικογένεια περιλαμβάνει 60 είδη, στην οποία περιλαμβάνεται και η Ορκα, η αλλιώς δολοφόνος φάλαινα (Orcinus orca), αν και είναι ωκεάνιο δελφίνι (τα ωκεάνια δελφίνια είναι μέλη τις οικογένειας Delphinidae) πολλοί την αποκαλούνε φάλαινα λόγο του μεγάλου μήκους της σε σχέση με τα άλλα δελφίνια. Επίσης να τονίσω ότι υπάρχουν και 4 είδη δελφινιών που ζουν σε ποτάμια, όπως π.χ. το δελφίνι του Αμαζονίου (Inia geoffrensis). Το δελφίνια αναπνέουν με πνεύμονες, διαθέτουν οξύτατη ακοή – έχουν ένα σύστημα εντοπισμού ήχου – σόναρ – όπως και οι νυχτερίδες, και αυτό δίνει την ικανότητα στα δελφίνια να επικοινωνήσουν μεταξύ τους ή και να κυνηγήσουν σε συνθήκες περιορισμένης ορατότητας. Λόγω τις αυξημένης ακοής αρχικά οι ερευνητές πιστεύανε ότι τα δελφίνια έχουν περιορισμένη όραση. Ωστόσο μετά από μελέτες, διαπίστωσαν ότι τα ωκεάνια δελφίνια όπως π.χ. τα Ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus) έχουν εξαιρετική όραση, και αυτό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο φυσικό τους κόσμο.
Επίσης, διαθέτουν υψηλό αίσθημα αφής, βέβαια, δεν διαθέτουν οσφρητικό νεύρο / λοβούς και συνεπώς πιστεύεται ότι δεν διαθέτουν όσφρηση. Γενικός είναι ζώα πελαγικά και κοινωνικά (συχνά τα αρσενικά και τα θηλυκά μένουν στο ίδιο κοπάδι για όλη τους τη ζωή). Το φυσικό τους περιβάλλον είναι οι θερμές/τροπικές και εύκρατες θάλασσες. Ζουν περίπου 20 χρόνια, και όπως είπα προηγουμένως πρόκειται για ζώα με αρκετά υψηλή νοημοσύνη! Ο εγκέφαλος των δελφινιών είναι μεγαλύτερος του ανθρώπου, παρόλα αυτά δεν υπάρχει μεγάλη συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους του εγκεφάλου και της ευφυΐας τους. Επίσης, τα δελφίνια είναι τα μόνα γνωστά άγρια ζώα τα οποία θα σώσουν έναν άνθρωπο που κινδυνεύει στην θάλασσα, υπάρχουν αρκετές αναφορές και μαρτυρίες για αυτό. Βέβαια να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για άγρια ζώα και όχι για κατοικίδια ζωάκια!
Τοξικότητα του κρέατος
Τα δελφίνια μολύνονται κυρίως από τοξικά στοιχεία, π.χ. βαρέα μέταλλα όπως ο υδράργυρος και το κάδμιο τα οποία η συγκέντρωση τους έχει αυξηθεί στο περιβάλλον λόγο των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων (βιομηχανία, εξόρυξη ορυκτών, κτλ). Ποιο συγκεκριμένα, ο μεθυλυδράργυρος, καθώς επίσης και άλλες τοξικές ουσίες δεν αποβάλλονται από τους οργανισμούς, με άλλα λόγια είναι βιοσυσωρεύσιμες μέσω της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας (από τα βακτήρια και το πλαγκτόν μέσω των μικροασπονδύλων – φυτοφάγα και ιχθυοφάγα ψάρια). Με άλλα λόγια, η συγκέντρωση τοξικών ουσιών στις ανώτατες βαθμίδες της τροφικής αλυσίδας, δηλαδή στα αρπακτικά ζώα, όπως είναι τα σαρκοφάγα ψάρια (τόνοι, ξιφίες, καρχαρίες, κτλ) αλλά και τα δελφίνια μπορεί να φτάσει σ ένα επίπεδο ένα εκατομμύριο φορές υψηλότερο από το επίπεδο συγκέντρωσης τους στο νερό. Όπως αναφέρει και το ντοκιμαντέρ, μία σημαντική ποσότητα κρέατος από δελφίνια το οποίο υπάρχει στην Ιαπωνία πωλείται με ψεύτικη ονομασία, ο λόγος είναι καθαρά οικονομικός διότι αποφέρει περισσότερα κέρδη. Εκατοντάδες δείγματα από κρέας δελφινιού από διάφορες περιοχές της Ιαπωνίας έχουν εξεταστεί, και έχουν βρεθεί σε αυτά, υψηλής συγκέντρωσης τοξικών ουσιών, όπως π.χ. του υδραργύρου
Δελφίνια στην Ελλάδα
H ύπαρξη δελφινιών στην Ελλάδα είναι γνωστή από την αρχαιότητα, ο Αριστοτέλης (345 π.Χ.) ήταν από τους πρώτους που μελέτησε και ταξινόμησε τα κητώδη. Τα δελφίνια έχουν παίξει μεγάλο ρόλο στον ανθρώπινο πολιτισμό και είναι κοινά στην ελληνική μυθολογία. Υπάρχουν πολλά νομίσματα από την αρχαία Ελλάδα τα οποία που δείχνουν ένα άτομο ένα αγόρι ή μία θεότητα στην πλάτη ενός δελφινιού. Σύμφωνα με δημοσιευμένες έρευνες (διαθέσιμες στο διαδίκτυο), στις ελληνικές θάλασσες υπάρχουν 12 είδη κητωδών, σε αυτά περιλαμβάνονται και 4 είδη δελφινιών : Τα ζωνοδέλφινα (Striped dolphin – Stenella coeruleoalba), τα κοινά δελφίνια (Short-beaked common dolphin – Delphinus delphis) τα σταχτοδέλφινα (Rissos dolphin – Grampus griseaus), και τα ρινοδέλφινα (Common bottlenose dolphin – Tursiops truncatus).
Από τι κινδυνεύουν τα κητώδη (Σε παγκόσμιο επίπεδο – γενικές πληροφορίες)
Είναι πρακτικά αδύνατον να γράψω και να παρουσιάσω με λεπτομέρειες τους παράγοντες που απειλούν τα κητώδη (φάλαινες, δελφίνια και φώκαινες), ωστόσο παρουσιάζω μία ονομαστική λίστα με τους σημαντικότερους από αυτούς και δίνω ένα παράδειγμα. Η άμεση απειλή για τα κητώδη είναι η παράνομη φαλαινοθηρία, και οι έμμεσες απειλές αποτελούν την 1. Την ρύπανση/μόλυνση (από τοξικές ουσίες, πετρέλαιο, παθογόνα μικρόβια), 2. ηχορύπανση (εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου, βυθόμετρα-βαθύμετρα-σόναρ, ωκεανογραφική έρευνα, εκβάθυνση, κατασκευή αιολικών πάρκων, στρατιωτικές ασκήσεις-δραστηριότητες, συσκευές ακουστικής παρενόχλησης – Acoustic Harrassment Devices [AHDs]), 3. Την εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία και 4. Την θαλάσσια ρύπανση από απορρίμματα (σκουπίδια, πλαστικά, κτλ). Οι έμμεσες απειλές μπορούν να προκαλέσουν: τον θάνατο, αλλαγές στην συμπεριφορά των κητωδών, ακουστικά τραύματα, στρες, και τα κάνουν ποιο ευάλωτα σε ασθένειες. Η αλιεία και τα θαλάσσια θηλαστικά μοιράζονται περιορισμένους θαλάσσιους πόρους. Η αλληλεπίδραση τους, η υπεραλίευση και ως συνέπεια η σημαντική μείωση των ιχθυοαποθέματων, συνεπάγεται και με την μείωση / διαθεσιμότητας της τροφής για τους πληθυσμούς των δελφινιών.
|Mιλώντας γενικά για την παγκόσμια αλιεία, θα πρέπει να αναφερθούμε γενικά στα παρασυρόμενα δίχτυα, τα οποία είναι μεγάλα επιπλέοντα δίχτυα που χρησιμοποιούνται στην ανοιχτή θάλασσα. Γενικός χρησιμοποιούνται για την αλίευση μεγάλων πελαγικών ψαριών, όπως διάφορα είδη τόνου, ξιφία κτλ. Μπορούν να έχουν μήκος μέχρι και 50 χιλιόμετρα, και να κρέμονται κάθετα 20 έως και 30 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Αυτά είναι υπεύθυνα για την εμπλοκή πολλών μεγάλων οργανισμών, όπως τα θαλασσοπούλια, οι χελώνες, οι καρχαρίες και τα δελφίνια. Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει την μείωση εμπλοκής κητωδών σε αυτά, όπως π.χ. ο περιορισμός του μήκους των διχτυών σε 2 χιλιόμετρα, καθώς επίσης και η κατασκευή ακουστικών συσκευών για την προειδοποίηση ή την άμεση αποτροπή εμπλοκής κητωδών σε με στάσιμα δίχτυα. Δυστυχώς, τα μέτρα αυτά και γενικός αυτές οι κατασκευές, δεν είναι ακόμη πλήρως αποτελεσματικές. Κλείνοντας, θέλω να πω ότι τα θαλάσσια θηλαστικά αλιεύτηκαν με έντονο ρυθμό, και στις αρχές του 20ο αιώνα η διεθνής κοινότητα παρατήρησε (και σε συνδυασμό των προαναφερθέντων παραγόντων/έμμεσων απειλών) μια σημαντική μείωση στους πληθυσμούς τους. Η εισαγωγή μέτρων για την προστασία και την σωστή διαχείριση τους ήταν απαραίτητη. Μερικά είδη θαλάσσιων θηλαστικών ανακάμπτουν, άλλα πάλι είναι αρκετά ευάλωτα και η προστασία τους είναι απαραίτητη. Είναι θέμα όχι μόνο απλής συνείδησης και σεβασμού προς τα άγρια ζώα και το περιβάλλον, αλλά κυρίως της ευαισθητοποίησης μας και της μόρφωσης του κοινού. Αυτός είναι και ο προσωπικός μου στόχος, περισσότερο σαν νέος και φιλόδοξος άνθρωπος και λιγότερο σαν επιστήμονας, διότι δεν είναι ανάγκη κάποιος να είναι επιστήμονας / ακαδημαϊκός για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο, αλλά πιστεύω ότι πρώτα είναι η ανθρώπινη προσέγγιση σε ένα θέμα, το φιλότιμο, το μεράκι και η αγάπη μας για την θάλασσα και το περιβάλλον γενικότερα !
Ευχαριστώ
– The Cove Trailer http://www.youtube.com/watch?v=4KRD8e20fBo
Πηγές
Fratzis et al. 2003 Current knowledge of the cetacean fauna of the Greek seas Journal of Cetacean Research Management 5 (3): 219 – 232 Jennings. S., Kaiser. M., Reynolds J.D. (2001). Marine Fisheries Ecology. Blackwell science. Potential collapse of North Sea cod stocks R.M. Cook et. Al. Nature 385, 521 – 522 (06 February 1997)
Serchuk, F.M., et al., 1994. Fishery and environmental factors affecting trends and fluctuations in the Georges Bank and Gulf of Maine cod stocks: an overview. ICES Marine Science Symposium 198:77–109
Stenseth N., Ottersen G., .Hurrell J. W. Belgrano A., Marine Ecosystems and Climate Variation: The North Atlantic Hardcover. Oxford University Press 2004-07-01. ISBN 0198507488 / 0-19-850748-8.
The Dolphin Institute. “How Dolphins Perceive Their World”. Retrieved March 24, 2009.
Whale and dolphin conservation society (WDCS). Τhe conservation of british cetaceans – A review of the threats and protection afforded to whales, dolphins and porpoises in UK waters. E.C.M. Parsons, J. Clark, A Ross & M.P. SimmondThomas I. White (2007). In defense of dolphins: the new moral frontier. Blackwell Public Philosophy Series. ISBN 978-1-4051-5778-0.
