Όσο παράξενο και αν ακούγεται, ο κερατόκωνας,αποτελεί μια πολύ συνηθισμένη πάθηση των οφθαλμών.
Ο κερατόκωνος είναι μια εκφυλιστική πάθηση των ματιών η οποία έχει ως αποτέλεσμα μια σταδιακή αύξηση του αστιγματισμού (ανώμαλος αστιγματισμός) και της μυωπίας μέχρι την ηλικία που παγώνει η εξέλιξή του. Χαρακτηριστικό των ασθενών με αδιάγνωστο κερατόκωνο είναι η συχνή αλλαγή των γυαλιών οράσεως, καθώς και το γεγονός ότι διαμαρτύρονται για παραμόρφωση και θολερότητα των εικόνων.
Ο κερατόκωνος ειδικότερα, είναι πάθηση του κερατοειδούς χιτώνα του οφθαλμού, που οφείλεται σε χαλάρωση των εσωτερικών του δομών. Όπως μας εξηγεί ο Οφθαλμίατρος-Χειρουργός Σπύρος Νίκας, ο κερατοειδής λεπταίνει σε κάποιο σημείο του, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει κωνικό σχήμα, σε αντίθεση με την ομαλή του κυρτότητα σε φυσιολογικούς οφθαλμούς.
Η πάθηση ξεκινάει στις περισσότερες περιπτώσεις κατά την εφηβεία και εξελίσσεται μέχρι περίπου την ηλικία των 40 με 45 ετών, χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα, καθώς η εξέλιξη μπορεί να σταματήσει και νωρίτερα. Επιπρόσθετα, η βαρύτητα της πάθησης ποικίλλει, με ταχύτατη εξέλιξη σε κάποιους ανθρώπους, μέτρια, βραδεία ή πολύ αργή σε άλλους.
Τα αίτια του κερατόκωνου μπορεί να είναι:
- Γεωγραφικοί παράγοντες (Πολύ συχνή πάθηση σε μεσογειακές χώρες π.χ. στην Ελλάδα εμφανίζεται περίπου σε 2/1000 κατοίκους).
- Κληρονομικότητα.
- Περιβαλλοντικά αίτια (π.χ. τραυματισμοί στον οφθαλμό).
- Αλλεργικές επιπεφυκίτιδες που συνδυάζονται με έντονο τρίψιμο των οφθαλμών.
- Ορμονικά αίτια.
Πώς γίνεται η διάγνωση του κερατόκωνου;
Ειδικά στη χώρα μας λόγω της συχνής εμφάνισης της πάθησης συνιστάται ακόμα και η προληπτική εξέταση σε εξειδικευμένο οφθαλμίατρο προκειμένου να διαγνωστεί ή να αποκλειστεί η ύπαρξη κερατόκωνου. Η διάγνωση πραγματοποιείται με μια εξειδικευμένη ολιγόλεπτη εξέταση που ονομάζεται τοπογραφία του κερατοειδούς, σχετικά απλή στην πραγματοποιήσή της και ικανή να δώσει ευρήματα ακόμα και σε πολύ αρχόμενα στάδια κερατόκωνου.
Τι θεραπείες υπάρχουν για τους ασθενείς
Σύμφωνα με τον Οφθαλμίατρο Σπύρο Νίκα, μέχρι το 2000 οι προσπάθειες αντιμετώπισης της πάθησης περιορίζονταν στο να προσφέρουν καλύτερη οπτική οξύτητα στους ασθενείς είτε με συντηρητικά μέσα όπως είναι τα γυαλιά οράσεως και ειδικοί φακοί επαφής, είτε επεμβατικά με μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Από το 2000 και μετά, επανάσταση αποτέλεσε μία καινούργια μέθοδος που για πρώτη φορά προσπάθησε να σταματήσει την εξέλιξη του κερατόκωνου Αυτή είναι η διασύνδεση κολλαγόνου (CXL, collagencrosslinking) του κερατοειδούς ή διασύνδεση κερατοειδούς, όπως λέγεται σήμερα.
Πρόκειται για μία διαδικασία κατά την οποία γίνεται ενστάλαξη με σταγόνες ριμποφλαβίνης (βιταμίνη Β2) στον οφθαλμό, ο οποίος στη συνέχεια ακτινοβολείται με υπεριώδη ακτινοβολία Α. Αυτό που διαπιστώθηκε και πιστοποιήθηκε είναι ότι με τη μέθοδο της διασύνδεσης ενισχύεται η δομή του κερατοειδούς. Αυτό έχει άμεση εφαρμογή σε εκτατικές παθήσεις όπως είναι ο κερατόκωνος, καθώς αυτές χαρακτηρίζονται από λέπτυνση και αδυναμία του χιτώνα σε κάποιο σημείο του.
Έχοντας πλέον καταφέρει τη σταθεροποίηση της πάθησης, πραγματοποιήθηκαν επιτυχημένες προσπάθειες για επιπλέον βελτίωση της οπτικής οξύτητας των ασθενών συνδυάζοντας τη διασύνδεση κερατοειδούς, είτεμε laserφωτοδιαθλαστικήκερατεκτομήείτε με ένθεση ειδικών κερατοειδικών δακτυλίων.
Τα τελευταία χρόνια η τελειοποίηση των μηχανημάτων διασύνδεσης κερατοειδούς προσφέρουν ακόμα και την εξατομικευμένη θεραπεία προσαρμόζοντας τη διαδικασία στον οφθαλμό του κάθε ασθενούς.
Επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες για τους ασθενείς με κερατόκωνο
- Η επέμβαση διασύνδεσης κερατοειδούς πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους τους νέους ανθρώπους έως 30 ετών που διαγνώσκονται με κερατόκωνο, καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα εξέλιξης στο άμεσο διάστημα.
- Σε ασθενείς μεταξύ 30 και 40 ετών απαιτείται έλεγχος για εξέλιξη της πάθησης ανά τρίμηνο και άμεση επέμβαση σε περίπτωση προόδου του κερατόκωνου
- Σε ασθενείς άνω των 40 ετών όπου η εξέλιξη της πάθησης είναι μάλλον απίθανη απαιτείται ετήσιος έλεγχος και επιλογή επέμβασης στην περίπτωση που παρατηρηθεί πρόοδος
Συνοψίζοντας θα πρέπει να τονιστεί η σημασία του προληπτικού οφθαλμολογικού ελέγχου για ύπαρξη κερατόκωνου, διότι η επέμβαση διασύνδεσης κερατοειδούς προσφέρει τα μέγιστα αποτελέσματα σε αρχόμενα στάδια της πάθησης και παγώνοντας την εξέλιξή τουμειώνει σε μεγάλο ποσοστό την ανάγκη για μεταμόσχευση κερατοειδούς στους ασθενείς.
