Έχει διαπρέψει σε μια ανδροκρατούμενη θέση. Η 41χρονη μαέστρος Ζωή Ζενιώδη, η πρώτη ελληνίδα στο τιμόνι της Ελληνοτουρκικής Ορχήστρας Νέων μας ανοίγει τα χαρτιά της.
Είναι η πρώτη γυναίκα με διδακτορικό στη διεύθυνση ορχήστρας στην Ελλάδα. Επιλέχθηκε ανάμεσα σε 156 υποψήφιες από την Όπερα του Ντάλας ως μέλος του Institute of Women Conductors το 2016. Πρόσφατα έκανε ντεμπούτο στο Carnegie Hall με την ορχήστρα New England Symphonic Ensemble, ενώ είναι η πρώτη γυναίκα που διήθυνε στην Opera Southwest στο New Mexico (Pagliacci 2017).
Οι πρωτιές δεν σταματούν εδώ για τη Ζωή Ζενιώδη. Η 41χρονη είναι η πρώτη μαέστρος που θα διευθύνει την Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων – αποτελούμενη από 60 και πλέον νέους Έλληνες και Τούρκους μουσικούς – στην περιοδεία της ανά την Ελλάδα με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων λειτουργίας της. Με αφορμή τη συνεργασία της αυτή, η Ζωή Ζενιώδη παραχώρησε συνέντευξη στο TheTOC.
– Τι είναι αυτό, πιστεύετε που συνέβαλε στο να είστε η πρώτη ελληνίδα που βρίσκεστε στο τιμόνι της Ελληνοτουρικής Ορχήστρας Νέων; Τι αισθήματα σας προκαλεί αυτή η θέση;
Είναι τιμή μου που επιλέχθηκα να συνεργαστώ με μία ορχήστρα η οποία ξεκίνησε με τον Ashkenazy στο τιμόνι της. Τα τελευταία δέκα χρόνια η Ελληνοτουρκική ορχήστρα έχει δώσει πολλές συναυλίες και έχει κάνει εξαιρετικό εκπαιδευτικό έργο με Έλληνες και Τούρκους μαέστρους. Ως γνωστόν, οι γυναίκες σε αυτόν το χώρο, μέχρι τώρα, είμαστε λίγες.
Γνωρίζω ότι σιγά-σιγά τα πράγματα αλλάζουν και οι προκαταλήψεις εξαφανίζονται. Έχω δουλέψει με αρκετές ορχήστρες νέων στην Αμερική και την Ευρώπη για πολλά έτη και πιστεύω ότι αυτό συντέλεσε στην επιλογή μου, ταυτόχρονα φυσικά με την αξιολόγηση, από τους υπεύθυνους, της συνολικής επαγγελματικής μου πορείας καθώς και του έργου που έχω προσφέρει στο χώρο της μουσικής μέχρι τώρα.
-. Τι αποκομίσατε κάνοντας το ντεμπούτο σας στο Carnegie Hall με την ορχήστρα New England Symphonic Ensemble και διευθύνοντας (πάλι η πρώτη γυναίκα) την Opera Southwest στο New Mexico;
Το Carnegie Hall είναι ένας εξαιρετικός συναυλιακός χώρος με υπέροχη ακουστική και ήταν πολύ συγκινητικό να βρεθώ εκεί και να μπορέσω να απολαύσω αυτή τη συνθήκη. Ήταν μία μοναδική εμπειρία που θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη και τα αυτιά μου για πάντα. Στο New Mexico διηύθυνα την όπερα I Pagliacci, ένα από τα αγαπημένα έργα που ήθελα πάντα να διευθύνω. Η Opera Southwest μου προσέφερε άψογες συνθήκες εργασίας και απόλαυσα την παραμονή μου σε ένα τόσο όμορφο μέρος. Ήταν πολύ σημαντικό και για εκείνους που ήμουν η πρώτη γυναίκα μαέστρος και έδωσα αρκετές ομιλίες επί αυτού, στην προσπάθεια να ανοίξουμε δρόμους και να δώσουμε επιλογή στις γυναίκες.
Πριν από ένα χρόνο επιλέχθηκα από το Institute of Women Conductors της Όπερας του Ντάλλας στις 6 γυναίκες παγκοσμίως (μέσα από 156 υποψήφιες). Είναι ένα Ινστιτούτο το οποίο μέσα από ετήσιες συναντήσεις, συναυλίες και πολλά άλλα δρώμενα εργάζεται ακριβώς πάνω σε αυτούς τους τομείς. Θέλουμε πολύ να δούμε αλλαγές, να δίνονται ίσες ευκαιρίες σε άντρες και γυναίκες και κυρίως να βλέπουμε ανθρώπους να προοδεύουν και το πολιτισμό να εξελίσσεται. Και για να επανέλθω στην αρχική σας ερώτηση: η συνεργασία και με τα δύο αυτά μέρη στην Αμερική ήταν άψογη και μου έχουν ζητήσει να επιστρέψω.
– Πως και με ποιο σκεπτικό γεννήθηκε η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων; Ποιος ο απολογισμός και οι σκέψεις στην επέτειο των 10 της χρόνων;
Η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων ιδρύθυκε από τη Λένη Κονιαλίδη, μία γυναίκα που αγαπάει πολύ τη μουσική και τους νέους. Η Λένη πιστεύει ότι η μουσική μπορεί να φέρει κοντά ανθρώπους και προσωπικότητες που αλλιώς ίσως να μην μπορούσαν να πλησιάσουν τόσο εύκολα. Δίνει ένα πολύ όμορφο παράδειγμα το οποίο έχει να κάνει με την οικογένειά της. Θυμάται πάντα πώς τα παιδιά της μπορεί να μάλωναν μεταξύ τους όπως κάνουν όλα τα μικρά όταν παίζουν και θυμάται πώς τους περνούσε κατευθείαν όλο αυτό με το που κάθονταν να παίξουν μαζί μουσική δωματίου. Και φυσικά έχει δίκιο.
Έχει την πεποίθηση ότι αυτή η ορχήστρα μπορεί να φέρει πιο κοντά αυτούς τους λαούς που δεν έχουν εύκολα την ευκαιρία να γνωριστούν. Οι νέοι της Τουρκίας και της χώρας μας περνούν πολύ όμορφα όταν βρίσκονται μαζί κάνοντας μουσική για δύο ολόκληρες εβδομάδες, μαθαίνουν πολλά ο ένας από τον άλλο, γνωρίζει ο ένας την κουλτούρα του άλλου και κρατούν όμορφες σχέσεις και επαφές από χρόνο σε χρόνο. Είναι μία ορχήστρα που πραγματικά συμβάλλει, μετά απο 10 χρόνια λειτουργίας, στην εξέλιξη των νέων και προσφέρει εξαιρετικό εκπαιδευτικό και διαπολιτισμικό έργο.
– Κυρία Ζενιώδη, σίγουρα μια τέτοια ορχήστρα συμβάλλει στην πεποίθηση ότι η κοινή γλώσσα της μουσικής προωθεί την ειρήνη και την αρμονία. Φθάνει, όμως, η μουσική αυτή «γλώσσα» για να χτίσει πραγματικές γέφυρες μεταξύ των δυο λαών;
Όχι, δεν φτάνει. Χρειάζονται πολλά για να χτιστούν γέφυρες μεταξύ των λαών σε παγκόσμιο επίπεδο. Με αυτά που βλέπουμε γύρω μας δεν μπορούμε να είμαστε πάντα αισιόδοξοι. Βέβαια, ο άνθρωπος συνεχίζει πάντα και το είδος επιβιώνει μέσα από όλες τις δυσκολίες. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι θα ήταν σημαντικό ο καθένας μας να κάνει ότι μπορεί σε προσωπικό επίπεδο για να αλλάξει τον κόσμο (του) όπως εκείνος επιθυμεί. Ακόμη και αν δεν μπορούμε πάντα να συνεργαζόμαστε, θα ήταν όμορφο αν μπορούσαμε να πιστέψουμε σε έναν καλύτερο άνθρωπο.
–΄Εχει ιδιαίτερο συμβολισμό για τις νέες γενιές ότι η συγκεκριμένη Ορχήστρα είναι Ορχήστρα Νέων;
Φυσικά. Οι νέοι ειναι το μέλλον μας. Και πρέπει και εμείς να τους δώσουμε ένα μέλλον. Χρειαζόμαστε τέτοιες πρωτοβουλίες οι οποίες αντέχουν στο χρόνο για να δώσουμε ελπίδα και βάσεις για την εξέλιξη και ανάπτυξή τους. Εύχομαι να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, να έχουμε στήριξη και να εμπλέξουμε πολλούς νέους και από τις δύο χώρες. Οι ορχήστρες νέων είναι ένας θεσμός που έχει αντέξει μέσα στο χρόνο και έχει δημιουργήσει εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Είναι υποχρέωσή μας να τον συνεχίσουμε.
– Πείτε μας για τη σειρά συναυλιών που θα πραγματοποιήσει η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων στην Ελλλαδα. Με τι σκεπτικό επιλέχθηκαν οι τόποι των συναυλιών αυτών;
Μέχρι και πέρυσι οι συναυλίες της ορχήστρας γίνονταν και στις δύο χώρες. Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που δεν επισκέπτεται η ορχήστρα την Τουρκία λόγω της έντασης που υπάρχει. Η Ρόδος έχει υπάρξει εδώ και χρόνια ένας πολύ φιλόξενος χώρος για την ορχήστρα και μας προσφέρει τη δυνατότητα προβών και συναυλιών και φυσικά είναι ένα πολύ όμορφο μέρος που κάνει τα παιδιά πολύ χαρούμενα. Στην Κρήτη θα βρεθούμε πάλι σε ωραίους συναυλιακούς χώρους και Φεστιβάλ.
΄Ενας από τους στόχους μας είναι να ευαισθητοποιηθεί και η περιφέρεια και να γνωρίσει τη δουλειά μας καθώς και να μπορέσουμε και εμείς να προσφέρουμε συναυλίες σε τόπους που δεν έχουν τόσο έντονη πολιτιστική κίνηση όπως η Αθήνα. Φυσικά, καταλήγουμε στην Αθήνα και κάνουμε εκεί την τελευταία μας συναυλία στις 8 Σεπτεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο (αφού θα έχουμε παίξει στην Ελευσίνα την προηγούμενη μέρα). Το Ζάππειο είναι ένας επιβλητικός και εντυπωσιακός χώρος και πιστεύω ότι το κοινό θα ευχαριστηθεί πολύ την τελευταία μας συναυλία.
– Ποιο είναι το σημαντικότερο όνειρό σας για το μέλλον;
Να ζω πάντα σε ένα όμορφο παρόν γεμάτο αγάπη. Να μοιράζομαι την ομορφιά και την ευτυχία, τη μουσική και τη ζωή με αγαπημένους. Να μεγαλώσω υγιή και χαρούμενα παιδιά. Και να βοηθήσω τον άνθρωπο και την τέχνη όσο περισσότερο μπορώ.
Η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων κλείνει 10 χρόνια και έρχεται τον Σεπτέμβριο στην Ελλαδα. Ημερομηνίες παραστάσεων:
- 1/9 – Ρόδος | Παλάτι του Μεγάλου Μάγιστρου | Ώρα 21.00
- 4/9 – Ηράκλειο |Τεχνόπολις | Ώρα 21.00
- 5/9 – Ρέθυμνο | Φρούριο Φορτέτζας | Ώρα 21.00
- 7/9 – Ελευσίνα | Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος | Ώρα 21.00
- 8/9 – Αθήνα | Ζάππειo Mέγαρο | Ώρα 20.30
