Στην ανάθεση σε ιδιώτη της επισκευής και επέκτασης της μονάδας αφαλάτωσης στο Καστελλόριζο προχωρά μέσα στις επόμενες ημέρες το υπουργείο Ναυτιλίας.
Με αυτόν τον τρόπο, όλοι ελπίζουν ότι θα δοθεί τέλος στη μεταφορά νερού στο ακριτικό νησί, που μόνο την τελευταία πενταετία έχει κοστίσει στο Δημόσιο 2,4 εκατ. ευρώ.
Το πρόβλημα της υδροδότησης των άνυδρων νησιών, όμως, παραμένει, και η πολιτεία φιλοδοξεί να δρομολογήσει τη λύση του με τη βοήθεια μιας νομοθετικής ρύθμισης που θα έλθει μέσα στο επόμενο διάστημα στη Βουλή.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η κατάσταση στο Καστελλόριζο έφθασε στο απροχώρητο, με τον δήμο και τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου να πασχίζουν για εξεύρεση λύσης. Το νησί διαθέτει αφαλάτωση εδώ και αρκετά χρόνια (την οποία διαχειριζόταν ο δήμος), η οποία έχει επισκευαστεί δύο φορές, αλλά πλέον είναι οριστικά εκτός λειτουργίας.
Ο διαγωνισμός για την επισκευή της, την επέκταση της δυναμικότητας και τη λειτουργία της για πέντε χρόνια επαναπροκηρύχθηκε πριν από ένα έτος (αφού στην αρχική προκήρυξη δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον, λόγω ασαφειών στους όρους του διαγωνισμού). Η υπογραφή, όμως, της σύμβασης με τον ανάδοχο (εταιρεία Watera, πρώην Calligan) καθυστέρησε λόγω δικαστικών προσφυγών και αναμένεται να πραγματοποιηθεί τις επόμενες ημέρες.
«Βρισκόμαστε σε συνεννόηση με τον ανάδοχο, ώστε να ξεκινήσει την επόμενη ημέρα κιόλας», λέει στην «Κ» ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριος Σαντορινιός. Σύμφωνα με τη σύμβαση, ο ανάδοχος θα παράγει 200 κυβικά/ημέρα από την παλαιά αφαλάτωση προς 1,38 ευρώ/κυβικό και ακόμα 200 κυβικά/ημέρα από νέα μονάδα, προς 2,58 ευρώ/κυβικό, το κόστος των οποίων θα καλύπτεται από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου, ενώ ο Δήμος Μεγίστης θα καλύψει το ενεργειακό κόστος (το ίδιο μοντέλο ακολουθήθηκε για πρώτη φορά στην Πάτμο και στους Αρκιούς).
«Η αφαλάτωση είναι πιο πρόσφορη και περιβαλλοντικά συμβατή λύση για το νησί», εκτιμά ο κ. Σαντορινιός. «Πολλές φορές επιχειρήθηκαν άλλες λύσεις. Για παράδειγμα, η πολιτεία διέθεσε 400.000 ευρώ για να κατασκευάσει λιμνοδεξαμενή, η οποία περιέργως “σκίστηκε” και δεν λειτούργησε ποτέ. Ετσι, το νησί έμεινε με μια αφαλάτωση, η οποία αφέθηκε στη διαχείριση του δήμου.
Η μεταφορά νερού σήμερα κοστίζει 10 ευρώ/κυβικό, άρα η εξοικονόμηση χρημάτων θα είναι άμεση. Επιπλέον, έπειτα από 5 χρόνια και η νέα μονάδα θα ανήκει στον δήμο. Επομένως, το νησί θα μπορεί να προετοιμαστεί για το πέρασμα σε φάση απεξάρτησης από τη στήριξη της πολιτείας και υδατικής αυτονομίας».
Το πρόβλημα της λειψυδρίας, όμως, δεν αρχίζει ούτε τελειώνει στο Καστελλόριζο. Πέρυσι μεταφέρθηκε νερό σε 21 νησιωτικές περιοχές, ενώ νησιά που είχαν «κόψει» τη μεταφορά νερού με πλοίο (όπως η Μήλος), επέστρεψαν φέτος λόγω αύξησης της κατανάλωσης. «Το κύριο πρόβλημα στην εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης είναι η χωροθέτηση», εξηγεί ο κ. Σαντορινιός.
«Προκειμένου να σταματήσουμε άμεσα τη μεταφορά νερού, θα καταθέσουμε σε επερχόμενο σχέδιο νόμου του υπουργείου Ναυτιλίας ρύθμιση, με την οποία θα γίνεται δυνατή η προσωρινή εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης στις χερσαίες ζώνες λιμένων με απόφαση του γενικού γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής. Στα λιμάνια των άνυδρων νησιών υπάρχει υποδομή για την υποδοχή νερού –σήμερα από τις υδροφόρες–, οπότε θα μπορέσουμε να επέμβουμε άμεσα.
Πιστεύω ότι με τα χρήματα που θα εξοικονομήσει το κράτος από τη μεταφορά νερού, περί τα 3,5 εκατ. ετησίως, μπορούμε να βοηθήσουμε τους δήμους να εκσυγχρονίσουν σταδιακά τα δίκτυα ύδρευσης, ώστε να μειώσουν τις απώλειες νερού».
Το ερώτημα, βέβαια, παραμένει αν η Πολιτεία πρέπει να αναλαμβάνει το κόστος της παραγωγής νερού στα νησιά, ή πρέπει να το επωμίζεται απευθείας ο καταναλωτής, ώστε να αποθαρρύνεται η σπατάλη. «Η νησιωτικότητα έχει κόστος», λέει ο κ. Σαντορινιός. «Αν σήμερα μιλάμε για ΑΟΖ, για υφαλοκρηπίδες κ.λπ., είναι γιατί τα νησιά μας έχουν κατοίκους. Είναι καθήκον μας να τους στηρίξουμε. Oταν τα νησιά αποκτήσουν λειτουργικές μονάδες αφαλάτωσης με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, μπορούν στη συνέχεια να αποφασίσουν και πώς θα τις διαχειριστούν μόνοι τους, με δικό τους προσωπικό ή με ανάθεση σε ιδιώτη. Το ζητούμενο είναι η υδατική αυτονομία».
Το top 5 των πιο άνυδρων ελληνικών νησιών
Η Πάτμος, η Κίμωλος, το Καστελλόριζο, η Αμοργός και οι Λειψοί είναι τα νησιά που έλαβαν πέρυσι τις μεγαλύτερες ποσότητες νερού, μέσω υδροφόρας ιδιώτη. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, το 2016 μεταφέρθηκαν στην Πάτμο 73.227 κυβικά νερού, 59.525 στην Κίμωλο, 50.489 κυβικά στο Καστελλόριζο, 40.585 κυβικά στην Αμοργό (Κατάπολα και Αιγιάλη) και 38.629 στους Λειψούς. Η Πάτμος (μαζί με τους Αρκιούς) ανέθεσαν προ ημερών σε ιδιώτες την παραγωγή νερού από αφαλάτωση και, λογικά, θα διακόψουν τη μεταφορά νερού. Ομοίως και το Καστελλόριζο, ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα αναλάβει ο ιδιώτης.
Τι γίνεται, όμως, με τα υπόλοιπα; Oπως αναφέρει ο κ. Σαντορινιός, μέσα στις επόμενες ημέρες θα προκηρυχθεί ανάλογος διαγωνισμός για την εγκατάσταση και λειτουργία αφαλάτωσης στους Λειψούς. Θα ακολουθήσει διαγωνισμός (που θα χρηματοδοτηθεί από το ΠΔΕ) για την προμήθεια και εγκατάσταση αφαλάτωσης στην Αιγιάλη (το θέμα της διαχείρισης δεν έχει «κλείσει») και την Ηρακλειά.
Δυσκολότερα τα πράγματα για την Κίμωλο, όπου υπάρχει αφαλάτωση (δεν λειτουργεί) και πρόσφατα εντάχθηκαν στο νέο ΕΣΠΑ οι εργασίες εγκατάστασής της. Στα υπόλοιπα «προβληματικά» νησιά θα δρομολογηθεί με πόρους της Γ.Γ. Αιγαίου η αύξηση της δυναμικότητας των υφιστάμενων αφαλατώσεων.
