Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η πιο συνηθισμένη κακοήθεια ανάμεσα σε αυτές που εκδηλώνονται στο αναπαραγωγικό σύστημα των γυναικών. Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων παρουσιάζεται σε ηλικίες μεγαλύτερες των 50 ετών. Από την άλλη πλευρά, η προσβολή γυναικών κοντά στην ηλικία των 40 ετών ή και νεότερων παρατηρείται σε ποσοστό 3-5%, με τη γενετική προδιάθεση να παίζει μεγάλο ρόλο σε αυτά τα πλαίσια. Σε ό,τι αφορά στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, οι διεθνείς έρευνες έχουν δείξει πως η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες που είναι άτεκνες ή παχύσαρκες και αυτές που πάσχουν από αυξημένη αρτηριακή πίεση ή σακχαρώδη διαβήτη.
Στην εμμηνόπαυση, η εμφάνιση αιμόρροιας από τον κόλπο είναι το βασικό σύμπτωμα που θέτει την υποψία καρκίνου του ενδομητρίου. Στις μικρότερες ηλικίες και ιδιαίτερα σε όσες έχουν παράγοντες κινδύνου για τη νόσο, οι ανωμαλίες στην περίοδο (αυξημένη ποσότητα αίματος, μεγαλύτερη διάρκεια) και η απώλεια αίματος μεταξύ των περιόδων πρέπει να κινητοποιήσουν τις γυναίκες προς αναζήτηση ιατρικής φροντίδας. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι οι αυξημένες, ενίοτε δύσοσμες, κολπικές εκκρίσεις και, και σε πιο προχωρημένα στάδια, ο πόνος ή το αίσθημα πίεσης χαμηλά στην κοιλιά, οι θρομβώσεις, η απώλεια σωµατικού βάρους και η αδυναµία.
Τα θεραπευτικά δεδομένα
Όλοι γνωρίζουν πως η θεραπεία εκλογής για τον καρκίνο του ενδομητρίου είναι η ολική αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή), των σαλπίγγων και των ωοθηκών. Η χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου, συχνά, περιλαμβάνει και την αφαίρεση λεμφαδένων (πυελικών και παραορτικών). Αν και η τελευταία συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο διεγχειρητικών και απώτερων επιπλοκών (π.χ. αιμορραγία, τραυματισμούς νεύρων, λεμφοίδημα στα πόδια, λεμφοκύστεις), σπάνια αναδεικνύει μεταστάσεις στο αρχικό στάδιο της νόσου. Περαιτέρω, με βάση τα αποτελέσματα μεγάλων, τυχαιοποιημένων μελετών, ο λεμφαδενικός καθαρισμός στον καρκίνο του ενδομητρίου δεν φαίνεται να βελτιώνει την πρόγνωση των ασθενών.
Η αξία της τεχνικής του λεμφαδένα-φρουρού
Ο λεμφαδένας-φρουρός είναι ο πρώτος λεμφαδένας που δέχεται λέμφο από τον όγκο και, επομένως, έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι προσβεβλημένος επί λεμφαδενικών μεταστάσεων. Για πολλά χρόνια η τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού ήταν ευρύτερα γνωστή από τον καρκίνο του μαστού και το μελάνωμα. Πλέον, προοπτικές και αναδρομικές μελέτες υποστηρίζουν την αξία του σε αρκετές ασθενείς με καρκίνο του ενδομητρίου (όπως επίσης και τραχήλου, αιδοίου). Πιο συγκεκριμένα, μετά την κατάλληλη παθολογοανατομική επεξεργασία (ultrastaging), η τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού συνδέεται με την αναγνώριση περισσότερων μεταστάσεων, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η πιθανότητα των επιπλοκών που επιφέρει για τις ασθενείς ο πλήρης λεμφαδενικός καθαρισμός. Σημειώνεται πως μεγάλες επιστημονικές εταιρείες του εξωτερικού (NationalComprehensiveCancerNetwork, SocietyofGynecologicOncology) αποδέχονται την παραπάνω τεχνική για τη σταδιοποίηση αρκετών περιπτώσεων καρκίνου του ενδομητρίου. Παρ’ όλα αυτά, ως βασική προϋπόθεση για την υϊοθέτησή της θέτουν την άρτια εκπαίδευση και εμπειρία του Γυναικολόγου Χειρουργού σε αυτή.
Πώς βοηθά τον εντοπισμό τυχόν λεμφαδενικών μεταστάσεων το ρομποτικό σύστημα DaVinci Xi
Βασικός πυλώνας της τεχνικής του λεμφαδένα-φρουρού είναι η σωστή εντόπισή του στη διάρκεια του χειρουργείου. Η διεθνής βιβλιογραφία έχει δείξει πως η χρησιμοποίηση της χρωστικής ICG (indocyaninegreen) στον καρκίνο του ενδομητρίου είναι πολύ πιο αξιόπιστη, συγκριτικά με άλλες μεθόδους, για αυτό το σκοπό. Απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση για τη χρήση της είναι η ύπαρξη ειδικής κάμερας που να την αναγνωρίζει, αφού ο «βαμμένος» λεμφαδένας-φρουρός δεν φαίνεται με το ανθρώπινο μάτι ή τις κάμερες που χρησιμοποιούνται στην κλασική λαπαροσκόπηση . Αντίθετα, αυτό διασφαλίζεται με τη ρομποτική χειρουργική με το σύστημα DaVinci Xi, λόγω της ενσωματωμένης κάμερας Firefly που διαθέτει.
Το πρώτο χειρουργείο σε Ελληνίδα ασθενή
Πρόσφατα, μια ασθενής με καρκίνο του ενδομητρίου, χειρουργήθηκε με αυτό τον τρόπο από τον κ. Βασίλη Σιούλα, Μαιευτήρα – Γυναικολόγο, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ογκολογία στο διεθνούς φήμης MemorialSloanKetteringCancerCenter της Νέας Υόρκης. Εκεί απέκτησε και τη μεγάλη εμπειρία στις ρομποτικές επεμβάσεις με την τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού και τη χρήση ICG.
Η γυναίκα, η οποία διένυε την 6η δεκαετία της ζωής της, εμφάνισε κολπικές αιμορραγίες και ο λεπτομερής γυναικολογικός έλεγχος έδειξε αρχόμενο καρκίνο του ενδομητρίου. Η ασθενής επέλεξε να μην υποβληθεί σε ανοικτό χειρουργείο και προτίμησε την πρωτοποριακή, για τα ελληνικά δεδομένα, ρομποτική επέμβαση που περιγράφηκε. Έτσι, πέρα από τα οφέλη ως προς τη ακριβέστερη διερεύνηση τυχόν λεμφαδενικών μεταστάσεων, απέφυγε τις μεγάλες τομές του ανοικτού χειρουργείου, που προδιαθέτουν σε λοιμώξεις, συνοδεύονται από μετεγχειρητικό πόνο, καθυστερούν την ανάρρωση και επιβάλλουν πολυήμερη νοσηλεία.
Σύμφωνα με τον κ. Σιούλα, «στις μέρες μας και με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες από το εξωτερικό, οι τεχνικές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής (λαπαροσκόπηση και ρομποτική χειρουργική) έχουν αντικαταστήσει τα παραδοσιακά ανοικτά χειρουργεία, σε αυτές τις περιπτώσεις των ασθενών. Το ρομποτικό σύστημα τελευταίας γενιάς DaVinci Xi πλεονεκτεί όμως, αφού μας δίνει τη δυνατότητα, λόγω της ενσωματωμένης κάμερας Firefly που διαθέτει, να αναγνωρίζουμε με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια τους λεμφαδένες που έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίζουν μεταστάσεις και να τους αφαιρούμε».
Τα πλεονεκτήματα που δίνει στις ασθενείς το ρομποτικό σύστημα DaVinci Xi
Σύμφωνα με τον κ. Σιούλα, τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής αντιμετώπισης αρκετών περιπτώσεων καρκίνου του ενδομητρίου με την τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού και τη χρήση της χρωστικής ICG, στην οποία υπεβλήθηκε η ασθενής, είναι:
- η διασφάλιση της αφαίρεσης των πιο σημαντικών από ογκολογικής πλευράς λεμφαδένων, δηλαδή η μεγαλύτερη ακρίβεια στη χειρουργική επέμβαση
- η μείωση του κινδύνου διεγχειρητικών και απώτερων επιπλοκών, όπως αναφέρθηκαν ανωτέρω
- ο πολύ λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
- η ταχύτερη ανάρρωση των ασθενών. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολύ συχνά απαιτείται νοσηλεία μόλις 24 ωρών, ενώ οι γυναίκες μπορούν να επιστρέψουν στη δουλειά τους σε διάστημα 2 εβδομάδων
- το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα στις χειρουργικές τομές
Ο Βασίλης Σιούλας, είναι Μαιευτήρας – Γυναικολόγος στην Αθήνα, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ογκολογία στο διεθνούς φήμης MemorialSloanKetteringCancerCenter της Νέας Υόρκης. Συνεργάζεται με τα νοσοκομεία ΜΗΤΕΡΑ, όπου είναι Υπεύθυνος του Ιατρείου Γυναικολογικής Ογκολογίας, και ΥΓΕΙΑ, ενώ διατηρεί και το ιδιωτικό του ιατρείο. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.sioulas-gyn.gr ή καλέστε στο 210 300 68 18 & 6944 31 10 55.
