Μυϊκές θλάσεις στον αθλητισμό

Γράφει ο φυσικοθεραπευτής Σταύρος Καλαφάτης

Ένας τραυματισμός όπως μία μυϊκή θλάση είναι πολύ συνηθισμένος γεγονός σε έναν αθλητή. Η μυϊκή θλάση εμφανίζεται όταν οι μυϊκές ίνες ενός μυός δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που τους επιβάλλονται από την υπερφόρτωση της άσκησης και έχει ως αποτέλεσμα τη ρήξη αυτών.

Είναι ένας τραυματισμός ο οποίος επάγεται από την απότομη και υπερβολική συστολή του μυός όπου οι ίνες διατήνονται λόγω της υπερβολικής μηχανικής δύναμης που ασκείται. Ισχυρή εκκεντρική σύσπαση ή υπερβολική διάταση του μυός είναι οι δύο πρώτοι και βασικοί λόγοι που συνεπάγονται σε αυτόν τον τραυματισμό. Στατιστικά οι μυϊκές θλάσεις συμβαίνουν κυρίως στα κάτω άκρα των αθλητών, αναλόγως το άθλημα που ασκέι ο αθλητής, και πιο συγκεκριμένα, οπίσθιοι μηριαίοι, γαστροκνήμιοι (μύς της γάμπας) τετρακέφαλος και προσαγωγοί μύες.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΥΟΣ

Ο μυϊκός ιστός ονομάζεται ο ιστός ο οποίος περιλαμβάνεται από επιμήκη κύτταρα τα οποία έχουν ως κύρια λειτουργία τη συστολή. Ο μυϊκός ιστός είναι ένας από τους τέσσερεις κύριους ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Το ανθρώπινο σώμα έχει 3 υποκατηγορίες μυϊκών ιστών, τον λείο, τον σκελετικό και τον καρδιακό.

Και οι τρείς υποκατηγορίες έχουν κάποιες κοινές είτε δομικές είτε λειτουργικές. Όλοι οι μύες ξεκινάνε την διαδικασία της σύσπασης όταν μία πρωτεϊνη ονόματι ακτίνη ‘’ολισθαίνει’’ σε μία άλλη πρωτεϊνη, την μυοσίνη. ‘Οταν συμβαίνει αυτή η περίπλοκη και σύνθετη χημική διαδικασία στο σαρκομερές (εκτελεστικό τμήμα του μυός), πραγματοποιείται η μυϊκή σύσπαση.

Γενικότερα, τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες ενός μυός είναι η ερεθιστικότητα (ικανότητα να απαντά σε έναν ερεθισμό), η αγωγιμότητα (ικανότητα να διαδίδεται το κύμα του ερεθισμού), η συσταλτικότητα (ικανότητα να διαφοροποιεί το μήκος του) και η σταδιακή ανάπτυξη του.

• Ο λείος μυϊκός ιστός περιλαμβάνεται στο αυτόνομο νευρικό σύστημα που σημαίνει ότι δεν λειτουργεί εθελοντικώς αλλά ακούσια από τον οργανισμό. Αυτός ο μυϊκός ιστός βρίσκεται κυρίως στα τοιχώματα κοίλων οργάνων όπως είναι η ουροδόχος κύστη, η μήτρα, το στομάχι, τα έντερα και στα τοιχώματα των αρτηριών και των φλεβών του κυκλοφορικού συστήματος. Επίσης βρίσκεται στο αναπνευστικό, ουροποιητικό, αναπαραγωγικό σύστημα κ.α.

• Ο σκελετικός μυϊκός ιστός έχει την ικανότητα να συσπάται και προκαλεί την κίνηση. Δρά όχι μόνο για να παράγει κίνηση αλλά και να σταματάει την κίνηση π.χ. να αντιστέκεται στην βαρύτητα και να διατηρεί την στάση του σώματος.

Αυτός αποτελείται από μεμονωμένες μυϊκές ίνες οι οποίες συσπώνται όταν διεγείρονται από έναν κινητικό νευρώνα.

Κάθε κινητικός νευρώνας διακλαδώνεται για να νευρώσει έναν

αριθμό μυικών ινών. Αναλόγως την ενεργοποίηση ποικίλου αριθμού κινητικών νευρώνων έχει ως αποτέλεσμα διαβαθμίσεις στην δύναμη της συστολής ολόκληρου του μυός.

Το ανθρώπινο σώμα περιλαμβάνει πάνω από 600 σκελετικούς μύες.

Η αρχή και το τέλος ενός μυός ονομάζεται έκφυση και κατάφυση αντίστοιχα όπου η ένωση του πάνω στο οστό γίνεται διαμέσου του μυϊκού τένοντα.

Ο μυϊκός τένοντας είναι η ‘’άγκυρα’’ του μυός ο οποίος είναι ένας ινώδης συνδετικός ιστός που υπάρχει και είναι κατασκευασμένος έτσι ώστε ο μύς να λειτουργεί με ορθό τρόπο.

• Καρδιακός μυϊκός ιστός

Ο καρδιακός μυϊκός ιστός βρίσκεται μόνο στην καρδιά του ανθρώπινου σώματος. Οι συντονισμένες συσπάσεις του καρδιακού μυός (μυοκάρδιο) έχουν το αποτέλεσμα να στέλνουν αίμα σε όλο το σώμα δια μέσου των αγγείων του κυκλοφορικού συστήματος. Σε αντίθεση με τον σκελετικό μύ, οι ίνες του μυοκαρδίου είναι κοντύτερες. Επίσης οι ίνες του είναι ευρέως διακλαδωμένες και είναι συνδεδεμένες με έναν ενδιάμεσο δίσκο μεταξύ τους έτσι ώστε όλο το σύνολο αυτό να λειτουργεί σαν μία πόμπα.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΜΥΙΚΗΣ ΘΛΑΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Όσον αφορά τις μυϊκές θλάσεις, αναλόγως τον αριθμό των τραυματισμένων ινών, ταξινομούνται σε 3 βαθμούς.

1. Θλάση 1^ου Βαθμού: Είναι η απλή διάταση των μυϊκών ινών (το λεγόμενο ‘’τράβηγμα’’). Κατά την επόμενη ημέρα, συμπίμπτει σε πόνο κατά την άσκηση και επίσης παρατηρείται περιορισμός είτε στην ενεργητική είτε στην παθητική λειτουργικότητα του τραυματισμένου μέλους.
2. Θλάση 2^ου Βαθμού: Παρατηρείται μερική ρήξη των μυϊκών ινών όπου υπάρχει οξύς μυϊκός πόνος, σπασμός, αιμάτωμα και οίδημα. Επίσης υπάρχει και αποδυνάμωση.
3. Θλάση 3^ου Βαθμού: Παρατηρείται η ολική ρήξη του μυός με συνέπεια να υπάρχει πλήρης απώλεια της κινητικότητας του μέλους, εκτεταμένο αιμάτωμα και έντονος πόνος. Επίσης κατά την ψηλάφηση παρατηρείται κοίλωμα του μύ στο σημείο που υπέστει ρήξη.

ΑΙΤΙΑ

Συνήθως τα αίτια των μυϊκών θλάσεων είναι:

• Παράλειψη των διατατικών ασκήσεων συνεπώς να υπάρχει μειωμένη ελαστικότητα των μυών.
• Υπερβολική κόπωση των μυών μετά από παρατεταμένη άσκηση
• Η κακή προθέρμανση
• Κακός εξοπλισμός
• Κακή διατροφή και έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών όπως είναι το κάλιο, μαγνήσιο και νάτριο από τον οργανισμό του αθλητή
• Κακή τεχνική κατά την εκτέλεση των ασκήσεων, υπερκτίμηση δυνατοτήτων από τον προπονητή ή τον ίδιο τον αθλητή
• Άσκηση σε υγρό και ψυχρό περιβάλλον
• Ληψη αντιβιωτικών για διαφόρους λόγους και παράλληλη άθληση, ο αθλητής είναι επιρρεπής στο να υποστεί μυϊκό τραυματισμό.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΑΘΛΗΤΗΣ ΟΤΑΝ ΥΠΟΣΤΕΙ ΜΙΑ ΜΥΪΚΗ ΘΛΑΣΗ

Στο αρχικό στάδιο, ο αθλητής θα πρέπει να κάνει πλήρη περιγραφή του συμβάν στον γιατρό-φυσικοθεραπευτή της ομάδας του και το ιατρικό επιτελείο θα του υποδείξουν την σωστή αποκατάσταση.

ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ

Εξετάσεις μαλακών μορίων κυρίως όπως είναι η μαγνητική τομογραφία, το υπερηχογράφημα και φυσικά η κλινική εξέταση του ιατρού.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Αρχικά πρέπει να τονιστεί ότι η θεραπευτική αγωγή εξαρτάται πάντα από τη σοβαρότητα του τραυματισμού (βαθμοί αξιολόγησης). Αμέσως μετά τον τραυματισμό συνιστούμε πλήρη αποχή από όλες τις αθλητικές δραστηριότητες, προστασία του τραυματισμένου μέλους, εφαρμογή πάγου στην τραυματισμένη περιοχή για 10 με 15 λεπτά 4 φορές την ημέρα για τις πρώτες 2 με 3 μέρες και σταθερή επίδεση της περιοχής με ελαστικό επίδεσμο. Επίσης πρόγραμμα διατάσεων διάρκειας ενός λεπτού εκάστι, περί τις 20 με 25 διατάσεις ημερισίως. Στην διάταση ο αθλητής πρέπει να φτάνει στο ‘’κατώφλι’’ του πόνου (ανεκτός πόνος). Μελέτες έχουν δείξει ότι άμεση ακινητοποίηση του τραυματία αθλητή παρατηρείται μείωση του ουλώδους ιστού και στο μέλλον την συχνότητα υποτροπών.

Η συντηρητική αντιμετώπιση ισχύει κυρίως για τις μυϊκές θλάσεις 1^ου και 2^ου βαθμού. Στην ολική μυϊκή ρήξη ο αθλητής δυστυχώς θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση λόγω του ότι ο μύς έχει πάψει να λειτουργεί.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Συνήθως χορηγούνται από τον ιατρό, αναλγητικά, μυοχαλαρωτικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα για περίπου 7 με 10 μέρες.

ΤΙ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ

Κατά την διάρκεια των φυσικοθεραπευτικών συνεδριών, ο αθλητής  καλό θα είναι να έχει αποχή από κάθε αθλητική δραστηριότητα που θα μπορούσε να υποτροπιάσει το τραύμα του. Την 1^η εβδομάδα οι συνεδρίες θα πραγματοποιούνται καθημερινά και ολοκληρωμένα που σημαίνει ότι του αθλητή θα του παραχθεί η καλύτερη θεραπεία που χρειάζεται στο να μπορέσει να επιστρέψει όσο το δυνατόν γρηγορότερα γίνεται στην αθλητική του δραστηριότητα.

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπειών που είναι πολύ αποτελεσματικό για τις μυϊκές θλάσεις είναι οι ηλεκτροθεραπείες με αναλγητικό ρεύμα (TENS), ο θεραπευτικός υπέρηχος, άθερμη διαθερμία στα αρχικά στάδια λόγω του οιδήματος που επικρατεί, μαγνητικό πεδίο, δινόλουτρο – υδροθεραπεία, πολύ δυνατή – αθλητική μάλαξη του τραυματισμένου μυός για να σπασουμε το αιμάτωμα. Εξαίσια αποτελέσματα μας παρεχει το TECAR το οποίο ειναι μία χωρητική – αντιστατική θεραπεία καθώς επίσης η υπερθερμία και οι ακτίνες laser.

Έπειτα στα επόμενα στάδια της αποκατάστασης, θα προσθεθούν στο παραπάνω φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Εν ολίγοις, όπως κάθε τραυματισμός χρειάζεται μία συγκεκριμένη αποκατάσταση έτσι και ένας μυϊκός τραυματισμός (μυϊκός σπασμός, τραβηγμα και θλαση 1^ου και 2^ου βαθμού) θα πρέπει να λάβει την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Επομένως θα πρεπει να υπαρχει συνεργασια μεταξύ ιατρού – φυσικοθεραπευτή και αθλητή για την αποφυγή κινδύνου υποτροπής και για να μπορέσει να επιστρέψει στην αθλητική του δραστηριότητα το γρηγορότερο.