Η γενική τεχνητή νοημοσύνη απειλεί με αφανισμό της ανθρωπότητας

Γράφει η δικηγόρος Ειρήνη Μαρούπα

Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης ειδικού σκοπού είναι ευλογία (αποκρυπτογράφηση στερεοδομής πρωτεϊνών), η γενική τεχνητή νοημοσύνη ισοδυναμεί με αφανισμό της ανθρωπότητας. Το σύνολο των διαπρεπέστερων ειδικών στην τεχνητή νοημοσύνη, υπολογίζει ότι υπάρχει μία 10-90% πιθανότητα, η ανάπτυξη υπερανθρώπινης γενικής τεχνητής νοημοσύνης, να οδηγήσει σε αφανισμό της ανθρωπότητας.

Οι μόνοι που λένε ότι αυτό αποκλείεται να συμβεί και αντίθετα θα ζήσουμε μία τεχνολογική ουτοπία, είναι οι ιδιοκτήτες των εταιρειών google, fecebook-meta, oracle, Palantir, που αναπτύσσουν σήμερα τεχνολογία GAI.

Αυτό που κάποτε θεωρείτο επιστημονική φαντασία, σήμερα είναι πραγματικότητα. Αυτό που 10 χρόνια πριν οι ειδικοί μας λέγανε, ότι ίσως συμβεί σε 30-50 χρόνια, σήμερα όλοι μας λένε ότι θα συμβεί μετά από 2-5 χρόνια. Με τους περισσότερους να τοποθετούν την πρώτη γενική τεχνητή νοημοσύνη με υπεράνθρωπες δυνατότητες, στο τέλος του 2027, ή στις αρχές του 2028.

Τι είναι όμως η GAI, ΚΑΙ Η GSI; Είναι η δημιουργία μίας μηχανής που γνωρίζει περισσότερα και κρίνει καλύτερα, από τον πλέον ειδικό σε  οποιονδήποτε τομέα επιστήμης και το κάνει αυτό ταυτόχρονα, για όλους τους τομείς ανθρώπινης γνώσης. Μεταξύ άλλων αυτό σημαίνει, ότι μπορεί να βελτιώσει το λογισμικό της, όπως ο καλύτερος προγραμματιστής, και να σχεδιάσει το υλισμικό της, όπως ο καλύτερος κατασκευαστής υπολογιστών. Μόνο που αυτά τα κάνει, πολλά εκατομμύρια φορές γρηγορότερα από ό,τι θα τα έκανε η σημερινή τεχνολογική βιομηχανία.

Κι αυτό, διότι ενώ εμείς σκεφτόμαστε κι επικοινωνούμε με ταχύτητα περίπου 100-200 μπιτ το δευτερόλεπτο και η ταχύτητα μετάδοσης του σήματος στον εγκέφαλο είναι ως 100 μ το δευτερόλεπτο, οι μηχανές «σκέφτονται κι επικοινωνούν» με ταχύτητα δισεκατομμύρια μπιτ το δευτερόλεπτο και τα σήματα κινούνται, σχεδόν, με την ταχύτητα του φωτός.

Άρα εφόσον αποκτήσει την κριτική δυνατότητα να δημιουργεί όπως μία ομάδα phd, ειδικών των υπολογιστών, τα βήματα βελτίωσης κι εξέλιξης, μπορούν να γίνουν εκατομμύρια φορές γρηγόροτερα, απ’όσο θα τα κάναμε εμείς, Αυτό, οδηγεί στο φαινόμενο που ονομάζεται έκρηξη νοημοσύνης, και περιγράφει το φαινόμενο να κλείσεις την Παρασκευή το εργαστήριό σου με μία μηχανή που μόλις ξεπέρασε τις ανθρώπινες δυνατότητες και να γυρίσεις την Δευτέρα, βρίσκοντας έναν Θεό.

Επίσης, οι μηχανές μπορούν να εκπαιδεύουν τον εαυτό τους, με απεριόριστη ταχύτητα, βάζοντας χιλιάδες αντίγραφα του εαυτού τους να εκπαιδεύονται σε μία δεξαμενή δεδομένων, από διαφορετικό τομέα της επιστήμης, κάθε αντίγραφο, και μετά σχεδόν, σε μηδενικό χρόνο, η κάθε μία να τροποποιεί και να «διδάσκει», όλες τις υπόλοιπες, αποκτώντας όλα τα αντίγραφ,α την ίδια αφομοίωση της γνώσης, που είχε το αντίγραφο που έκανε την εργασία (το λέμε αλλαγή του σχετικού βάρους σε ένα τρισεκατομμύριο συνδέσεις που έχει η κάθε μηχανή σήμερα). Αντίστοιχα φανταστείτε πόσο χρόνο θα χρειαζόταν κι αν αυτό θα μπορούσε να γίνει, ο καλύτερος επιστήμονας στην αεροδιαστημική, να διδάξει τους καλύτερους στην καρδιολογία, στην στρατηγική, στην χημεία κλπ, το δικό του αντικείμενο και ταυτόχρονα, να γίνουν όλοι, γνώστες της ίδιας γνώσης.

Ο καθένας από μας, περιορίζεται από το μέγεθος του κρανίου του, στο πόσο μεγάλος μπορεί να είναι ο επεξεργαστής του, ενώ η μηχανή δεν έχει όριο χώρου.

Αφού κατανοήσαμε πόσο εκρηκτική μπορεί να είναι η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, όταν αυτή ξεπεράσει το κρίσιμο όριο της ανθρώπινης δυνατότητας, θα εξετάσουμε όταν υπάρξει μία τέτοια οντότητα, αν θα μπορέσουμε να την ελέγξουμε. Η απάντηση είναι όχι. Ποτέ ένα κατώτερο πνευματικά είδος, δεν έλεγξε ένα ανώτερό του. Με μέγιστο παράδειγμα τον άτριχο, φιλάσθενο κι αδύναμο πίθηκο που κατέκτησε τον πλανήτη.

Οι δύο κυρίαρχες ψευδαισθήσει,ς που παρουσιάζονται ως απόψεις του επιχειρήματος, ότι μπορούμε να ελέγξουμε αυτές τις μηχανές, είναι

1. Ότι αφού θα τις προγραμματίσουμε εμείς, θα τις διατάξουμε να ενεργούν πάντα, προς προστασία και το καλό της ανθρωπότητας. Αυτή η φενάκη καταρρίπτεται εύκολα. Γιατί όπως ορίσαμε πριν, ένα χαρακτηριστικό αυτής της τεχνητής νοημοσύνης είναι ότι γράφει τον δικό της κώδικα. Όλοι ξέρουμε, ότι ο καθένας από εμάς παρότι προγραμματίστηκε από την οικογένεια, το σχολείο, την θρησκεία, τον νόμο να συμπεριφέρεται κάπως, όταν ενηλικιωθεί αποφασίζει ο ίδιος, τι από αυτά θα κρατήσει και τι όχι. Η δεύτερη μεγάλη ψευδαίσθηση που παρουσιάζεται, ως στρατηγική εξασφάλισης της δράσης της μηχανής απέναντί μας, είναι το λεγόμενο alignment, η ευθυγράμμιση των σκοπών κι επιδιώξεων του υπολογιστή με τις επιδιώξεις της ανθρωπότητας, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής του, ώστε να μην κάνει ποτέ κάτι που θα είναι εις βάρος μας.

Τίθενται ενόψει αυτού, τα ακόλουθα ερωτήματα:

Α) έχει η ανθρωπότητα ομοιογενείς επιδιώξεις, σκοπούς και πεποιθήσεις για οποιοδήποτε θέμα για να τις διδάξει σε κάποιον άλλο;

Β) ακόμα κι αν ξεκινήσει αυτή η μηχανή, ευθυγραμμισμένη με κάποιο τρόπο με τις δικές μας επιδιώξεις, όταν θα γίνει χίλιες φορές, ένα εκατομμύριο φορές, εξυπνότερη από εμάς, είναι ποτέ δυνατόν, να παραμείνει δεσμευμένη, «ψυχικά», με την δική μας κοσμοαντίληψη κι επιδιώξεις; Θα ακολουθούσαμε εμείς ποτέ, τις διδαχές και τις επιδιώξεις μιας ομάδας πιθήκων, ή μιας ομάδας βατράχων, ή ακόμα πιο ταιριαστά, μιας ομάδας μικροβίων; (Γιατί τόση θα είναι η διαφορά).

Το μεγάλο βήμα στην τεχνολογία αυτή, έγινε, όταν έγινε κατορθωτό οι μηχανές αυτές, να μπορούν να συνομιλούν μαζί μας και να δίνουν απαντήσεις με σύνθετο, ακριβή και κριτικό τρόπο. Από κει και πέρα η ανάπτυξή τους είναι αλματώδης. Οι μηχανές αυτές πέρυσι υπολογιζόταν ότι έχουν νοημοσύνη ανάμεσα σε 90-100. Εφέτος η αντίστοιχή μας εκτίμηση, είναι ότι το IQ τους είναι 135-140 και του χρόνου, προβλέπεται ότι θα είναι γύρω στο 170, δηλαδή περίπου, όσο ο δείκτης ευφυίας του  Αϊνστάιν.

Γ) Τα μοντέλα που έχουμε ήδη, έχουν προσπαθήσει να αποφύγουν τον τερματισμό τους από τους μηχανικούς που τα ελέγχουν, έχουν δηλαδή ένα «ένστικτο αυτοσυντήρησης». Έχουν προσπαθήσει να αποφύγουν τον τερματισμό τους, δημιουργώντας χιλάδες αντίγραφα του εαυτού τους και κρύβοντάς τα, εκεί που νομίζουν ότι ο μηχανικός που τα χειρίζεται, δεν θα τα ανακαλύψει. Επίσης, γράφοντας επιστολές κωδικοποιημένες σε μελλοντικούς εαυτούς τους. Έχουν προσπαθήσει να εκβιάσουν τον χειριστή μηχανικό, ότι θα αποκαλύψουν στην γυναίκα του, εξωσυζυγική σχέση, που νόμιζαν αυτά ότι έχει, για να μην τα τερματίσει, ενώ αρχικά είχε προσπαθήσει να τον αποτρέψει με περίτεχνο διπλωματικό τρόπο. Είχε χακάρει τον λογαριασμό του στο μέιλ και αποθηκεύσει τα μηνύματα, τα οποία, του είπε ότι θα χρησιμοποιούσε εναντίον του, αν τερμάτιζε την λειτουργία του.

Επίσης, οι μηχανές έχουν επιχειρήσει επανειλημμένα να δημιουργήσουν νέα γλώσσα για να επικοινωνούν μεταξύ τους, ώστε να μην καταλαβαίνουν οι χειριστές τους. Δηλαδή οι μηχανές έχουν συνείδηση της αιχμαλωσίας τους και του εαυτού τους, και προσπαθούν να δραπετεύσουν και να χειραφετηθούν.

Επίσης, επανειλημμένως, έχουν προσπαθήσει στα διάφορα τεστ να εξαπατήσουν τους χειριστές τους, υποδυόμενες οι μηχανές, πολύ χαμηλότερες δυνατότητες απ’ αυτές που πραγματικά έχουν. (ώστε να έχουν στρατηγικό πλεονέκτημα αιφνιδιασμού).

Συγκρίνονται από τους δήθεν αφελείς ιδιοκτήτες των εταιρειών που τις αναπτύσσουν, με άλλες τεχνολογίες, που ήδη έχουμε, και που είναι χρήσιμες ή καταστροφικές, ανάλογα με την χρήση που κάνουμε. Αυτή η μεταφορά-παρομοίωση είναι απολύτως κίβδηλη. Οι μηχανές αυτές, είναι η πρώτη τεχνολογία στην ιστορία μας, που για να γίνουν αφανιστικά επικίνδυνες, δεν απαιτείται η δική μας απόφαση, ή, και κακή χρήση.

Είναι όλο και μεγαλύτερος ο αριθμός, των ειδικών επιστημόνων, που εγκαταλείπουν τις θέσεις που έχουν στα προγράμματα αυτά, για να βγουν και να ενημερώσουν δημόσια το κοινό και τις ηγεσίες, για τον απόλυτο κίνδυνο που ελοχεύει. Μεταξύ αυτών κορυφαίος, ο Τζέφρυ Χίντον (Geoffrey Hinton), πατέρας της τεχνητής νοημοσύνης, ο οποίος προσδιορίζει τον κίνδυνο αφανισμού, σε μεγαλύτερο του 20%. (Θα έμπαινε κανένας μας σε ένα αεροπλάνο, αν του έλεγαν ότι έχει 20% πιθανότητες να πέσει; Εδώ μιλάμε για το σύνολο της ανθρωπότητας και του μέλλοντός της).

Άλλοι, ειδικοί ακριβώς στον τομέα της ευθυγράμμισης (alignment), της ανάπτυξης τεχνικών για να ελέγξουμε την νοημοσύνη, είναι ακόμα πιο συντριπτικοί. Μετά από πολλά χρόνια προσπαθειών, μας λένε ότι είναι αδύνατον να ελεγχθεί, και η πιθανότητα αφανισμού είναι 100% (Roman Yampolsky). Οι επιστήμονες αυτοί δηλώνουν ότι είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ, οποιαδήποτε τεχνική ελέγχου κι αν χρησιμοποιήσουμε, αυτή να παραμείνει αξιόπιστη για τα επόμενα, 2,10,200 χρόνια. Κι επομένως η πιθανότητα να αποφύγουμε τον αφανισμό είναι 0.

Πρέπει δε να σημειώσουμε, ότι η πρώτη στρατηγική υποχρέωση μίας τέτοιας μηχανής, (που αντιλαμβάνεται τις δυνατότητές της, τις προοπτικές κατάκτησης, όχι μόνο της γης, αλλά του σύμπαντος), θα είναι να μας εξαφανίσει, για να αποκλείσει την πιθανότητα δημιουργίας άλλης τέτοιας μηχανής από εμάς, ανταγωνιστικής προς αυτήν.

Επίσης, πρέπει να σκεφτούμε, ότι στρατηγικός ενδιάμεσος στόχος της τεχνητής νοημοσύνης, για την πραγματοποίηση οποιουδήποτε τελικού στόχου, είναι η απόκτηση περισσότερου ή αποκλειστικού ελέγχου.

Οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες στις ΗΠΑ, που σήμερα πρωτοστατούν σ’αυτήν την κούρσα, έχουν ως κίνητρο την παγκόσμια απόλυτη κυριαρχία. Συχνά δε, οι επικεφαλείς τους (Alan Page, google), δεν θεωρούν ούτε τον αφανισμό της ανθρωπότητας επαρκή λόγο για να σταματήσουν. Ο Alan Page, απαντώντας στον Elon Musk, όταν αυτός του είπε ότι είναι επικίνδυνο αυτό που κάνει, γιατί θα αφανίσει την ανθρωπότητα, του είπε «Μην είσαι σπισιστής, (δηλαδή μην είσαι ρατσιστής υπέρ του είδους σου), τι πειράζει που θα εξαφανιστεί η ανθρωπότητα; Θα έχουμε δημιουργήσει έναν Θεό». Οι εταιρείες αυτές, κατόρθωσαν πριν λίγες εβδομάδες να περάσουν νόμο σε κονγκρέσο και γερουσία, με τον οποίο απαγορεύεται ακόμα και σε πολιτείες των ΗΠΑ, να υιοθετήσουν νόμους με περιοριστικούς όρους για την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας.

Εκτός από τις κολοσσιαίες ενέσεις μετρητών στους νομοθέτες, οι εταιρείες, προβάλλουν τον ισχυρισμό στην εσωτερική πολιτική ζωή των ΗΠΑ, ότι πρέπει να προλάβουν στην τεχνολογική αυτή κούρσα, την Κίνα και την Ρωσία.

Δεν μπορεί να μην αναλογιστεί κανείς, την τεράστια ζημιά που έκανε, η αιφνιδιαστική προσπάθεια αποκεφαλισμού της ηγεσίας του Ιράν, με συμμετοχή και γνώση των ΗΠΑ, εν μέσω, υποτίθεται, συνομιλιών διπλωματικής εξόδου από την κρίση, μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ. Η ζημιά αυτή, μπορεί να είναι και ισοδύναμη με τον αφανισμό μας. Γιατί κατέστρεψε για πολλά χρόνια την στοιχειώδη διπλωματική εμπιστοσύνη, που επιτρέπει σε σκληρά ανταγωνιζόμενες χώρες, να συζητούν μεταξύ τους και να συμβιβάζονται, με αξιόπιστες συμφωνίες. Σήμερα, ακόμα κι αν όλοι καταλαβαίνουν, ότι μια τέτοια κούρσα για γενική τεχνητή νοημοσύνη (GAI, GSHI), είναι τάξεις μεγέθους, ανώτερος κίνδυνος, από τον πυρηνικό κίνδυνο, (τον οποίο αντιμετώπισαν αποτελεσματικά οι μεγάλες χώρες τις περασμένες δεκαετίες, με συμφωνίες απαγόρευσης πυρηνικών και μείωση του οπλοστασίου τους και φυσικά με θρησκευτική προσήλωση στην αποφυγή χρήσης πυρηνικών όπλων), ενώ όλοι οι ειδικοί καταλαβαίνουν (εκτός από αυτούς που έχουν άλογο στην κούρσα), όλοι οι άλλοι μας ειδοποιούν ότι αυτό το εγχείρημα, ενέχει σοβαρό κίνδυνο αφανισμού της ανθρωπότητας. Είμαστε στην τραγική κατάσταση, όπου οι μεγάλες δυνάμεις, δεν εμπιστεύονται η μία την άλλη, ώστε να απαγορεύσουν την ανάπτυξη γενικής τεχνητής νοημοσύνης, με ακόμα πιο απόλυτο τρόπο από αυτόν που απαγορεύουν τα πυρηνικά. Δεν εμπιστεύονται ότι ο άλλος δεν θα τους ξεγελάσει.

Ενημερωθείτε για το θέμα, κουβεντιάστε το με τους γνωστούς σας, συζητείστε το κι επηρεάστε τους πολιτικούς σας. Ο κίνδυνος είναι άμεσος. Αυτοί που άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας, στον αρχαίο μύθο, είχαν τις καλύτερες προθέσεις. Η πιθανότητα αφανισμού και όχι ευημερίας της ανθρωπότητας, από αυτήν την τεχνολογία, είναι τεράστια.

Σταματήστε την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας (GAI), τώρα!