Η απόφαση για έκδοση νέου τύπου ταυτότητας προβλημάτισε μεγάλο μέρος πολιτών, διχάζοντας για ακόμη μια φορά την ελληνική κοινωνία. Η τακτική του αποπροσανατολισμού και η προπαγάνδα των «γνωστών αγνώστων» του συστήματος διέσπειρε σύγχυση και έδραξε την εμπιστοσύνη μιας μερίδας πολιτών, οι οποίοι από άγνοια καθίστανται ευάλωτοι στις σειρήνες της παραπληροφόρησης. Συντονισμένα στήθηκε ένας«καβγάς για το πάπλωμα» με το τσιπάκι στο ρόλο του «παπλώματος» και τη δημόσια συζήτηση να εξαντλείται στο αν υπάρχει τσιπάκι στις νέες ταυτότητες ή όχι.
Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και ο πρωθυπουργός που με ψευδή δήλωσή του, διαβεβαίωσε (!) τους πολίτες ότι στις νέου τύπου ταυτότητες δεν υπάρχει τσιπάκι, γνωρίζοντας προφανώς ότι ένα μέρος των πολιτών δεν θα ανατρέξει στην αντίστοιχη νομοθεσία, όπου με σαφήνεια προβλέπεται το «ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μέσο αποθήκευσης μη επαφής» και η «ύπαρξη RFIDchip», όπως προκύπτει από τηνΚ.Υ.Α. αριθμ. 8200/0-297647/2018 (ΦΕΚ Β’ 1476/27-04-2018) και την Κ.Υ.Α. αριθμ. 8200/0-109568/2023 (ΦΕΚ Β’ 824/17-02-2023).
Επομένως, στις νέες ταυτότητες υπάρχει τσιπάκι ΟΜΩΣ δεν είναι αυτό καθαυτό πρόβλημα, ΑΛΛΑ η δυνατότητα της διασύνδεσης των νέων ηλεκτρονικών ταυτοτήτων με τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.Σε αυτό το σημείο, κρίνεται αναγκαίο να δούμε εν συντομία την πορεία του καίριου αυτού ζητήματος.
Αρχικά, σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. αριθμ. 8200/0-297647/2018 (ΦΕΚ Β’ 1476/27-04-2018), στο άρθρο 3 παρ. 4 οριζόταν ότι «Στο ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μέσο αποθήκευσης, αποθηκεύονται φωτογραφία του κατόχου σε ψηφιακή μορφή, τα στοιχεία της Μηχανικώς Αναγνώσιμης Ζώνης του δελτίου (MRZ), τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης …»
Μετά από προσφυγή πολιτών, το Συμβούλιο της Επικρατείας(απόφαση ΣτΕ 7μ 2388/2019) ακύρωσε μερικώς την Υπουργική Απόφαση του 2018 ως προς τη διάταξη που προέβλεπε άμεση χρήση της ταυτότητας ως κάρτας υπηρεσιών ψηφιακής διακυβέρνησης, διευκρινίζοντας ότι «ότι οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έχουν ευρύτατο περιεχόμενο, τα δε ανωτέρω στοιχεία δεν είναι κρίσιμα για την απόδειξη της ταυτότητας των Ελλήνων πολιτών, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνδέονται με τα πρόσθετα στοιχεία του κατόχου, σύμφωνα με μια εκ των εξουσιοδοτικών διατάξεων για την έκδοση της εν λόγω ΚΥΑ (άρθρο 3 Ν. 1599/1986), άρα η αποθήκευση των στοιχείων αυτών δεν βρίσκει έρεισμα στις οικείες εξουσιοδοτικές διατάξεις».
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η κυβέρνηση επανήλθε με νέα Κ.Υ.Α αριθμ. 8200/0-109568/2023 (ΦΕΚ Β’ 824/17-02-2023),όπου αντικατέστησε το επίμαχο σημείο ως εξής: «…στο ως άνω ηλεκτρονικό μέσο αποθηκεύονται το επώνυμο πατέρα… ενώ θα δύναται να αποθηκευτούν τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εάν αποφασισθεί να συμπεριληφθούν στο εν λόγω μέσο».
Συνεπώς, ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ είναι ότι η νέα ταυτότητα δύναται να μετατραπεί από μέσο απλής ταυτοποίησης σε ηλεκτρονική κάρτα διασύνδεσης των ανεξάρτητων –έως σήμερα- βάσεων δεδομένων,που διατηρούν οι διαφορετικές υπηρεσίες του κράτους.
Ένα πρώτο δείγμα για την χρήση των νέων ταυτοτήτων διαφαίνεται στον ίδιο τον Κανονισμό (ΕΕ 2019/1157) όπου αναφέρεται ότι «Τα βελτιωμένα δελτία ταυτότητας αναμένεται να εξασφαλίσουν ευκολότερη ταυτοποίηση και να συμβάλουν στην καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες».
Ενδεικτική για το πραγματικό πρόβλημα που προκύπτει είναι η επιστολή 39 φορέων και προσώπων προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Φεβρουάριος 2023), όπου αναφέρεται ότι «τα ψηφιακά συστήματα ταυτοποίησης εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για τα θεμελιώδη δικαιώματα σε όλον τον κόσμο», εφόσον πρόκειται για ένα σύστημα που «μπορεί να χρησιμεύσει ως η κεντρική, ευρέως διαδεδομένη, πλατφόρμα από την οποία μπορεί σύντομα να εξαρτάται η πρόσβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, στο εμπόριο, στην εκπαίδευση, στις κοινωνικές υπηρεσίες και στην αγορά εργασίας».
Διαδοχικές αποφάσεις και εξαγγελίες της κυβέρνησης – φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους- συνδέουν τα κομμάτια του παζλγια την διαμόρφωση των προϋποθέσεων ενός συστήματος ψηφιακού ελέγχου και ολοκληρωτισμού ως εξής:
Η απόφαση για διασύνδεση της ταυτότητας με τις υπηρεσίες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης οδηγεί σε συγκέντρωση και έκθεση των προσωπικών μας δεδομένων σε διαφορετικές υπηρεσίες μεταξύ τους – για παράδειγμα το Υπουργείο Οικονομικών θα έχει άμεση πρόσβαση σε στοιχεία των Υπηρεσιών Υγείας και ούτω καθεξής. Η διασύνδεση αυτή θα ενισχυθεί από την εφαρμογή του Ενιαίου Προσωπικού αριθμού του Πολίτη (νόμος4727/2020), που αναμένεται να ενοποιήσει όλα τα προσωπικά στοιχεία του (όπως ΑΦΜ, ΑΜΚΑ κλπ.) και θα ενσωματωθεί στις νέες ταυτότητες, σύμφωνα με τις δηλώσεις των υπουργών Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Προστασίας του Πολίτη.
Στο πλάνο, προστίθενται οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού για επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών και απαγόρευση μετρητών για κάποιες συναλλαγές, καθώς και η έκδοση του ψηφιακού ευρώ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που θα ανακοινωθεί μέσα στον Οκτώβριο από την Αθήνα.
Ηλεκτρονική ταυτότητα, ενιαίος προσωπικός αριθμός, ολική ή –αρχικά- μερική κατάργηση μετρητών και φυσικά, η διασύνδεσή τους στήνουν ένα ισχυρό συγκεντρωτικό σύστημα ψηφιακής διακυβέρνησης που μπορεί να επιβληθεί ολοκληρωτικά στον ανίσχυρο πολίτη, που δεν θα έχει κανένα περιθώριο αντίστασης σε οποιαδήποτε απόφαση – εντολή. Κυρίως, με την απόλυτη εδραίωση του «ψηφιακού πορτοφολιού», ο πολίτης πλέον δεν θα έχει καμιά δυνατότητα να διαχειριστεί αυτόβουλα τις μηνιαίες υποχρεώσεις του, αφού πολύ εύκολα τα ποσά, που ενδεχομένως οφείλει, θα παρακρατούνται αυτόματα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αντεπεξέλθει σε βασικά έξοδα για την επιβίωσή του.
Μια τέτοια συγκεντρωτική διακυβέρνηση μπορεί εύκολα να επιβάλει σύστημα κοινωνικής πίστωσης(SocialCreditSystem), σαν αυτό που εφαρμόζεται ήδη στην Κίνα και χρησιμοποιείται για τον περιορισμό πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες, καθώς οι πολίτες βαθμολογούνται ανάλογα με την αφοσίωση και υπακοή τους στην κυβέρνηση.
Έχοντας οι εκάστοτε κυβερνώντες στη φαρέτρα τους ένα τέτοιο συγκεντρωτικό σύστημα, μπορούν να επιβάλουν οτιδήποτε αποφασίσουν, είτε σε περιόδους πραγματικών κρίσεων, είτε διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για τεχνητές κρίσεις (για παράδειγμα στην οικονομία).
Δηλώσεις, όπως αυτές του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ (16/09/2023) για «τρύπες στα δίχτυα ελέγχου», για πολίτες που οφείλουν «από ιδιώτες να γίνουν μέτοχοι της δημόσιας ευθύνης. Παντού. Παντού. Από τα εισοδήματα που δηλώνουν μέχρι τα σκουπίδια που ανακυκλώνουν» και για «την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των περιουσιών, όλων των σπιτιών, όλων των παραγωγικών μονάδων από φυσικές καταστροφές» αποτελούν μια πρώτη γεύση για τα όρια του ελέγχου και των υποχρεωτικοτήτων που μπορεί να επιβληθούν σε περιόδους κρίσεων ή και μη. Αποκτούν δε ιδιαίτερη βαρύτητα, όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός τονίζει ότι «οι καιροί μας γίνονται πλέον καιροί πολυκρίσεων».
Διανύουμε μια εποχή, που επίσημα – και, συχνά, προφητικά- προβάλλεται ως εποχή «πολυκρίσεων». Αυτό σημαίνει πως οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης τείνουν να γίνουν μόνιμες με επακόλουθο την καταστρατήγηση των δικαιωμάτων και περιορισμό ελευθεριών από αποφάσεις, που μπορούν να επιβληθούν ως θέσφατα χωρίς να επιδέχονται αμφισβήτηση.
Το έδαφος προετοιμάζεται πολύ καιρό τώρα.
Μην ξεχνάμε την ψηφιακή θυρίδα edupass για την είσοδό μας στα σχολεία (που ποτέ δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς η αναγκαιότητα της εφαρμογής της), την επίδειξη του ψηφιακού υγειονομικού πιστοποιητικού ως προϋπόθεση για την πρόσβασή μας σε διάφορους χώρους, την προβολή της Κίνας ως χώρας «προτύπου» για τα κράτη της Δύσης στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης σε ό,τι αφορά την περιστολή των προσωπικών ελευθεριών.
Μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι φτάσαμε στο σημείο να αποδεχόμαστε με ευκολία ότι ήδη «μπορούν να μας παρακολουθούν από το κινητό μας τηλέφωνο», γεγονός που δείχνει σαφώς την κατάπτωση του αξιακού μας κώδικα, και κυρίως την άγνοια για τον πραγματικά τρομακτικό έλεγχο που μπορεί να ασκήσει μια εξουσία, όταν οι πολίτες δώσουν εν λευκώ άπαξ και εφ’ όρου ζωής συγκατάθεση στη συγκέντρωση και διασύνδεση όλων των προσωπικών δεδομένων τους για τις οικονομικές και όχι μόνο συναλλαγές τους. Γιατίτο κινητό τηλέφωνο δεν αποτελεί υποχρεωτικό μέσο για την πρόσβαση σε υπηρεσίες και αγαθά, ενώ η ταυτότητα και ο ενιαίος προσωπικός αριθμός δύνανται να αποτελέσουν υποχρεωτικό μέσο, είτε για μια απλή οικονομική συναλλαγή σε συνδυασμό με την εφαρμογή του ψηφιακού νομίσματος, είτε για πρόσβαση σε υπηρεσίες και αγαθά.
Εμφανώς βεβαίως, οι υποστηρικτές των κυβερνητικών σχεδιασμών επιμελώς κρύβουν τις προεκτάσεις που θα έχει η νέου τύπου ταυτότητα στη ζωή των πολιτών, και η επιχειρηματολογία τους εξαντλείται στο αφελές ερώτημα «Τι έχω να κρύψω;». Το ερώτημα, βεβαίως, είναι παραπλανητικό, καθώς αποπροσανατολίζει τη συζήτηση από το βασικό ζήτημα που είναι ότι οι νέες ηλεκτρονικές ταυτότητες διαμορφώνονται έτσι ώστε να λειτουργήσουν ως κάρτα πρόσβασης σε υπηρεσίες και αγαθά – διαφορετικά, δεν εξηγείται η δυνατότητα διασύνδεσης βάσεων δεδομένων, που, σαφέστατα, δεν είναι αναγκαία για την απόδειξη της ταυτότητας των πολιτών.
Συνεπώς, το θέμα δεν είναι ότι «έχω (ή θέλω) κάτι να κρύψω» αλλά μέχρι ποιο σημείο θα επιτρέψω να περιοριστούν οι ελευθερίες μου και να ελέγχονται οι κινήσεις μου από ένα κεντρικό σύστημα διασύνδεσης όλων των παραμέτρων της προσωπικής και κοινωνικής μου ζωής.
Και, βέβαια, πολλά άλλα σημαντικά ζητήματα εγείρονται σχετικά με τις δικλείδες ασφαλείας και την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων, την ηλεκτρονική αποθήκευση βιομετρικών δεδομένωνκαι την επιστροφή στην υποχρεωτική -πλέον ψηφιοποιημένη-δακτυλοσκόπηση (που είχε καταργηθεί από το 2000), τα προβλήματα που θα προκαλούσε η πρόσβαση άλλων υπηρεσιών (άσχετων με την Υγεία) στα ευαίσθητα προσωπικά ιατρικά δεδομένα και στο ιατρικό ιστορικό των πολιτών.
Επιπλέον, η δυσλειτουργία των ηλεκτρονικών εφαρμογών και ο κίνδυνος κατάρρευσης του συστήματος δεν είναι απλές υποθέσεις, αλλά μια πραγματικότητα, που δείχνουν να αγνοούν όσοι έχουν απόλυτη πίστη στην τεχνολογία, η οποία είναι πολύ χρήσιμη, όταν πράγματι υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι όταν τον υποδουλώνει.
Όσο για τον προβληματισμό περί «γεωεντοπισμού», που ως ζήτημα υποβαθμίστηκε ως μια εικασία, όμως ουσιαστικά υφίσταται ως δυνατότητα μέσα από το ηλεκτρονικό αποτύπωμα της καταγραφής της οικονομικής (ή και όχι μόνο) δραστηριότητας των πολιτών.
Με δύναμη λοιπόν, τη γνώση και τη σωστή πληροφόρηση καλούμαστε να προστατεύσουμε την αξιοπρέπεια και τη ζωή μας ενάντια σε σχεδιασμούς που έχουν στόχο τον απόλυτο ψηφιακό έλεγχο της ζωής μας με απρόσμενες συνέπειες.
Δεν δίνουμε εν λευκώ και εφ’ όρου ζωής συγκατάθεση σε οποιαδήποτε απόφαση μάς καθιστά έρμαια της όποιας κυβέρνησης και στοχεύει στη συρρίκνωση των ατομικών ελευθεριών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων μας.
Έχουμε χρέος να αγωνιστούμε για να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας έναν καλύτερο κόσμο, από αυτόν που κάποιοι σχεδιάζουν.
Οι ελευθερίες που εκχωρούμε σήμερα
είναι οι ελευθερίες που οι μεταγενέστερες γενιές
δεν θα μάθουν ποτέ ότι υπήρχαν.
Μαζί: Πανελλαδική κίνηση στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
