Τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου χρησιμοποιούνται ήδη σε 11 χώρες της ΕΕ και τουλάχιστον 8 ακόμα προετοιμάζονται για την χρήση τους σύμφωνα με έκθεση που έδωσε στην δημοσιότητα το ευρωπαϊκό κόμμα Greens/EFA.
Σύμφωνα με την έκθεση, 11 ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν ήδη συστήματα βιομετρικής αναγνώρισης στις έρευνές τους. Ακολουθούν άλλες 8 χώρες κάτι που σύμφωνα με τους Πράσινους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγείρει ερωτηματικά. Συγκεκριμένα τίθεται θέμα για τον αντίκτυπο που ενδεχομένως επιφέρει αυτή η τεχνολογία στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Που εφαρμόζεται ή σχεδιάζεται ήδη η χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπων
Ανάμεσα στις χώρες που ήδη χρησιμοποιούν τεχνολογία αναγνώρισης προσώπων είναι και η Ελλάδα. Στην ίδια λίστα βρίσκεται και η Αυστρία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Σλοβενία και η Ολλανδία. Οι αστυνομικές αρχές σε αυτές τις χώρες χρησιμοποιούν τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου για «εκ των υστέρων ταυτοποίηση» σε ποινικές έρευνες. Η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχία, η Εσθονία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Ισπανία και η Σουηδία αναμένεται να ακολουθήσουν σύντομα το παράδειγμά τους.
Τι είναι η αναγνώριση προσώπου και πώς λειτουργεί;
Η τεχνολογία με την οποία την οποία ένα άτομο μπορεί να αναγνωριστεί από μια ψηφιακή εικόνα ή βίντεο δεν είναι καινούργια. Σχεδόν από την στιγμή που έγιναν ευρέως διαδεδομένα μέσα ψηφιακής απεικόνισης, χρησιμοποιήθηκαν για την εξιχνίαση αστυνομικών υποθέσεων. Και σε πολλές περιπτώσεις έχουν αποτελέσει την βάση για την απόδειξη της ενοχής αλλά και της αθωότητας κατηγορουμένων.
Όμως με την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης και την εφαρμογή της στον τομέα της αναγνώρισης βιομετρικών χαρακτηριστικών πολλά έχουν αλλάξει. Αρκεί να αναφέρουμε ότι στο παρελθόν η χρήση ψηφιακών οπτικοακουστικών μέσων γινόταν μόνο “εκ των υστέρων” και μόνο αποσπασματικά. Σήμερα μπορεί να γίνεται “σε πραγματικό χρόνο” και συνεχώς. Επιπλέον με την χρήση τεχνητής νοημοσύνης υπάρχει η δυνατότητα να συλλέγονται δεδομένα ακόμα και για το σύνολο του πληθυσμού μιας χώρας.
Ικανά για μαζική καταγραφή και επεξεργασία τα πιο εξελιγμένα λογισμικά
Η πιο ανεπτυγμένη μορφή βιομετρικής αναγνώρισης είναι το λογισμικό αναγνώρισης προσώπου που αντιστοιχίζει μια εικόνα που είναι αποθηκευμένη σε μια βάση δεδομένων, πχ της ταυτότητας ή του διπλώματος οδήγησης, με μια φωτογραφία ή ένα βίντεο. Σε βίντεο από κάμερες ασφαλείας σε δημόσιους χώρους τέτοια λογισμικά μπορούν να δημιουργήσουν αυτόματα “φάκελους” για κάθε άτομο που αναγνωρίζουν αλλά και να καταγράψουν με τρομακτική ακρίβεια κάθε τους κίνηση.
Αν και κάτι τέτοιο μπορεί να τρομερά χρήσιμο για τις διωκτικές αρχές, είναι επίσης απολύτως ξεκάθαρο ότι μια τέτοια τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την μαζική παρακολούθηση ανθρώπων. Δύο εξελίξεις που επισημαίνονται στη μελέτη καθιστούν πιο πιθανή τη μαζική επιτήρηση: η επέκταση των βιομετρικών βάσεων δεδομένων και η πιλοτική εφαρμογή πολλών συστημάτων που συνδέονται με λογισμικό βιομετρικής αναγνώρισης.
«Το υλικό ελέγχεται εκ των υστέρων, όχι σε πραγματικό χρόνο»
Στις χώρες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία αναγνώρισης υπάρχουν συγκεκριμένοι περιορισμοί. «Το υλικό ελέγχεται πάντα εκ των υστέρων, για συγκεκριμένα περιστατικά και όχι σε πραγματικό χρόνο» λένε οι αρχές. Αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνει και η μελέτη των Πρασίνων. Σημειώνει ότι η ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών εξακολουθεί να είναι περιορισμένη σε εύρος και κλίμακα σε ολόκληρη την Ευρώπη, από την ταυτοποίηση ατόμων έως τη μαζική παρακολούθηση.
«Δεν υπάρχει αυστηρό πλαίσιο για την εφαρμογή της τεχνολογίας»
Ωστόσο οι Πράσινοι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζουν την ανησυχία τους ότι δεν υπάρχει αυστηρό πλαίσιο για την εφαρμογή της τεχνολογίας. Η έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 25 Οκτωβρίου προειδοποιεί ότι «φαίνεται να υπάρχει ελάχιστη κατανόηση των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε να εφαρμοστεί αυτή η τεχνολογία και των πιθανών επιπτώσεων ενός τόσο ευρέος φάσματος εφαρμογής στα θεμελιώδη δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών». Μάλιστα η ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει την πλήρη απαγόρευση των συστημάτων βιομετρικής αναγνώρισης σε χώρους προσβάσιμους από το κοινό.
«Η διάκριση μεταξύ “πραγματικού χρόνου” και “εκ των υστέρων” είναι άσχετη όταν πρόκειται για τον αντίκτυπο αυτών των τεχνολογιών στα θεμελιώδη δικαιώματα» σημείωσε ο υπεύθυνος της έρευνας. Ο Francesco Ragazzi, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Leiden και συγγραφέας της μελέτης πρόσθεσε ότι: «Η εκ των υστέρων ταυτοποίηση φέρει στην πραγματικότητα μεγαλύτερη πιθανότητα βλάβης, καθώς περισσότερα δεδομένα μπορούν να συγκεντρωθούν από διαφορετικές πηγές για να προχωρήσουμε στην ταυτοποίηση».
Ψήφισμα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ζητά αυστηρούς κανόνες
Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα που ζητά αυστηρούς κανόνες για τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στην επιβολή του νόμου. Το ψήφισμα κάνει λόγο για απαγόρευση των τεχνολογιών αναγνώρισης προσώπου σε δημόσιους χώρους.
Η κίνηση είχε υποστήριξη από τους φιλελεύθερους, τους σοσιαλδημοκράτες, τις αριστερές και τις πράσινες ομάδες, ενώ δίχασε τα κόμματα από τη δεξιά και την ακροδεξιά. Αντίθετα, οι Χριστιανοδημοκράτες καταψήφισαν σχεδόν ομόφωνα την απαγόρευση.
«Αν και πρέπει να υπάρχουν αυστηρές διασφαλίσεις και ορισμένες απαγορεύσεις, η πλήρης απαγόρευση της αναγνώρισης προσώπου αγνοεί τα οφέλη που μπορεί να έχει μια τέτοια τεχνολογία, για παράδειγμα κατά τον εντοπισμό εγκληματιών ή ακόμη και ως μέρος άλλων περιπτώσεων χρήσης, όπως η εκπαίδευση αυτόνομων οχημάτων για την αναγνώριση ανθρώπων» είπε ο Alex Vos, ευρωβουλευτής με επιρροή στο χριστιανοδημοκρατικό στρατόπεδο.
Η απαγόρευση ενδέχεται να ενσωματωθεί στον νόμο περί τεχνητής νοημοσύνης, τον οποίο ζήτησε ο Brando Benifei, εισηγητής στην Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (IMCO). Ωστόσο, άλλες κοινοβουλευτικές επιτροπές αμφισβήτησαν την ηγεσία της IMCO, ανοίγοντας διαμάχη για τις αρμοδιότητες.
Για την επίλυση της διαφοράς, ο πρόεδρος της Διάσκεψης των Προέδρων των Επιτροπών, Χριστιανοδημοκράτης Antonio Tajani, συνέστησε μια κοινή ηγεσία μεταξύ της IMCO και της επιτροπής νομικών υποθέσεων (JURI). Ωστόσο ένα από τα μέλη του κόμματος του Tajani αναμένεται να αναλάβει την ηγεσία στη JURI, καθιστώντας λιγότερο πιθανή την πλήρη απαγόρευση.
Work:
Tourism Business Consultant
Google Trends Analyst
Freelance Journalist/Writer
Former Head Representative in Rhodes Greece at James Villas
Former Contractor at Rhodes Holiday Villas
Studies:
MSc Management Strategy at Surrey Management & Business School
BSc Economics at School of Economics, University of Surrey
Business Intelligence & Analytics, Microsoft
