Η Επανάσταση στα Καλαρρύτα και το Συρράκο – Η φλόγα της Ηπείρου το 1821

Η 18η Ιουνίου 1821 αποτελεί ημέρα ορόσημο για τον αγώνα των Ηπειρωτών κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας. Την ημέρα αυτή, τα ιστορικά Καλαρρύτα και το Συρράκο, δύο από τα πιο ανυπότακτα βλαχοχώρια της Ηπείρου, εξεγέρθηκαν, γράφοντας τη δική τους ξεχωριστή σελίδα στην Ελληνική Επανάσταση.

Τα βλαχοχώρια της ανυπακοής

Τα χωριά αυτά δεν ήταν τυχαία. Χτισμένα σε δυσπρόσιτα σημεία της οροσειράς της Πίνδου, τα Καλαρρύτα και το Συρράκο αποτελούσαν κέντρα εμπορίου, κτηνοτροφίας, αργυροχοΐας αλλά και εθνικής συνείδησης. Είχαν ισχυρή οικονομική επιρροή, με πλούσιους εμπόρους που δραστηριοποιούνταν από τη Βενετία ως τις παραδουνάβιες ηγεμονίες.

Πίσω από τη φαινομενική ευμάρεια, ωστόσο, έκρυβαν ισχυρό φλόγισμα ελευθερίας και διατήρηση των ελληνικών παραδόσεων, ακόμα και υπό τουρκική κυριαρχία. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι ηγέτες της εξέγερσης ήταν άνθρωποι μορφωμένοι και με βαθιά επίγνωση του σκοπού.

Το ξέσπασμα της επανάστασης

Η επανάσταση των δύο αυτών χωριών δεν έγινε τυχαία. Μετά την έναρξη του αγώνα στην Πελοπόννησο, και την εξάπλωσή του στη Ρούμελη, η επαναστατική ιδέα διαπέρασε και την Ήπειρο. Στις 18 Ιουνίου 1821, με πρωτοβουλία ντόπιων αρχόντων, και εν γνώσει του κινδύνου, οι κάτοικοι των Καλαρρυτών και του Συρράκου ύψωσαν τη σημαία της Επανάστασης.

Ανάμεσα στους πρωτεργάτες ήταν οι Γεώργιος Μπακόλας, Νικόλαος Μπαλταδώρος, και άλλοι Ηπειρώτες οπλαρχηγοί που συγκρότησαν ομάδες ένοπλων ανταρτών. Η φλόγα της Επανάστασης άναψε μέσα από τις καρδιές απλών ανθρώπων που αρνήθηκαν να συνεχίσουν υπόδουλοι.

Οι συνέπειες και η καταστροφή

Η αντίδραση της Υψηλής Πύλης υπήρξε σφοδρή και άμεση. Ο ίδιος ο Αλή Πασάς, αν και σε εμφύλιο πόλεμο με την Υψηλή Πύλη, φρόντισε να ενισχυθεί η καταστολή των εξεγερμένων. Τούρκικα στρατεύματα στάλθηκαν στα χωριά, τα οποία και λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να καταφύγουν στα βουνά, στην Άρτα και στα Τζουμέρκα.

Η πλήρης καταστροφή των Καλαρρυτών και του Συρράκου ήταν μια πράξη εκδίκησης, αλλά και αναγνώρισης από την Οθωμανική διοίκηση ότι αυτά τα χωριά ήταν σύμβολα αντίστασης. Παρότι η επανάσταση δεν κατάφερε να διατηρηθεί στην περιοχή, οι εξεγερμένοι Ηπειρώτες πέρασαν στο πάνθεον των αγωνιστών του 1821.

Ιστορική παρακαταθήκη

Η επανάσταση στα Καλαρρύτα και το Συρράκο δείχνει ότι ο αγώνας του 1821 δεν περιορίστηκε γεωγραφικά στη νότια Ελλάδα. Ακόμη και οι πιο απομακρυσμένες περιοχές συμμετείχαν ενεργά, συχνά με τίμημα το αίμα και την καταστροφή.

Η πίστη στην ελευθερία, η αγάπη για τον τόπο, αλλά και η επιθυμία για αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, γέννησαν μία γενιά Ηπειρωτών που απέδειξαν ότι το αίμα των Ελλήνων βράζει ακόμη και στα πιο απομονωμένα ορεινά χωριά.

Το μήνυμα για σήμερα

Στον καιρό μας, όπου η έννοια της θυσίας για το κοινό καλό έχει ξεθωριάσει, τα γεγονότα της 18ης Ιουνίου 1821 μάς καλούν να σκεφτούμε ξανά τι σημαίνει εθνική συνείδηση, συλλογικότητα και ανυπακοή στην καταπίεση.