Κάλλας και Ζελένσκι ζητούν πόλεμο μέχρι τέλους! «Πίεση στη Ρωσία και κυρώσεις»
Η Εκκλησία της Ελλάδος κατέχει έναν μοναδικό και ιστορικά καθοριστικό ρόλο στη δημόσια ζωή του τόπου. Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι την Επανάσταση του 1821, κι από εκεί στην πορεία του νεοελληνικού κράτους, υπήρξε πάντοτε ένας θεσμός που διαμόρφωνε συνειδήσεις, καθοδηγούσε τον λαό και διατηρούσε την εθνική ταυτότητα. Η σημερινή της θέση, όμως, εγείρει ερωτήματα. Μπορεί η Εκκλησία να ανταποκριθεί στο βάρος της παράδοσης και της αποστολής της σε μια εποχή κρίσης θεσμών, αξιών και κοινωνικών ανακατατάξεων;
Η συζήτηση για τον ρόλο της δεν είναι απλή. Υπάρχουν φωνές που τονίζουν τη σημασία της ως στυλοβάτη της ελληνορθόδοξης ταυτότητας, αλλά και άλλες που την κρίνουν ως μέρος ενός συστήματος εξουσίας, που συχνά απομακρύνεται από το πνευματικό της έργο. Η ηγεσία της Εκκλησίας βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των αντιφάσεων.
Η Εκκλησία ανάμεσα στην παράδοση και τον εκσυγχρονισμό
Η σύγχρονη κοινωνία κινείται με ταχύτητα, αλλά η Εκκλησία ως θεσμός ακολουθεί έναν βηματισμό αιώνων. Αυτή η απόσταση γεννά συχνά αντιφάσεις. Από τη μία πλευρά, η Εκκλησία καλείται να υπερασπιστεί τα αιώνια δόγματα και την παράδοση της πίστης, να αντισταθεί σε έναν κόσμο που αλλοιώνει τα πάντα και να δώσει πνευματική διέξοδο στον άνθρωπο. Από την άλλη, καλείται να απαντήσει σε ζητήματα καθημερινότητας: παιδεία, βιοηθική, κοινωνικά δικαιώματα, ζητήματα ελευθεριών.
Σε αυτά τα πεδία, η ηγεσία της Εκκλησίας πολλές φορές δείχνει αμήχανη. Άλλοτε υιοθετεί μια στάση υπερβολικά σιωπηλή, που δίνει την εντύπωση ότι αποδέχεται άκριτα τις πολιτικές αποφάσεις, κι άλλοτε εμφανίζεται με καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από ουσιαστικό έργο. Αυτό οδηγεί σε έναν διχασμό: οι πιστοί αναζητούν καθαρή φωνή, αλλά συναντούν αμφιταλαντεύσεις.
Η σχέση με την Πολιτεία και το «σύστημα»
Ένας από τους βασικότερους προβληματισμούς αφορά την αλληλεξάρτηση Εκκλησίας και Πολιτείας. Η Εκκλησία της Ελλάδος, αν και θεωρητικά αυτόνομη, είναι στενά δεμένη με το κράτος, μέσω οικονομικής ενίσχυσης, νομικού πλαισίου και διοικητικής οργάνωσης. Αυτό δημιουργεί ένα διπλό αίσθημα:
- Από τη μία, η Εκκλησία διατηρεί προνόμια, όπως η μισθοδοσία των κληρικών από το Δημόσιο.
- Από την άλλη, αυτή η εξάρτηση την καθιστά ευάλωτη σε πολιτικές πιέσεις, με αποτέλεσμα η ηγεσία της να εμφανίζεται ως «συστημικός» παράγοντας.
Εδώ ακριβώς γεννιέται η κριτική. Όταν η Εκκλησία αποφεύγει να συγκρουστεί με την κρατική εξουσία σε θέματα που θίγουν την κοινωνία, κινδυνεύει να εμφανιστεί περισσότερο ως θεσμός διατήρησης της τάξης παρά ως πνευματικός οδηγός. Έτσι, αντί να στέκεται δίπλα στον λαό, μοιάζει να ενσωματώνεται σε έναν μηχανισμό που πολλοί πολίτες ήδη αμφισβητούν.
Ηγεσία χωρίς προφητικό λόγο
Ο λαός περιμένει από την Εκκλησία να μιλήσει με λόγο αληθείας, ακόμη κι όταν αυτός ενοχλεί. Η παράδοση είναι γεμάτη παραδείγματα ιεραρχών που συγκρούστηκαν με την εξουσία για χάρη του δικαίου. Σήμερα, ωστόσο, φαίνεται να λείπει αυτή η προφητική φωνή.
Οι δημόσιες παρεμβάσεις της ηγεσίας συχνά περιορίζονται σε τυπικές δηλώσεις, χωρίς βάθος ή αντίκρισμα. Όταν σε κρίσιμες στιγμές — οικονομική κρίση, πανδημία, εθνικά θέματα — οι πιστοί περίμεναν από τους ιεράρχες να σταθούν με γενναιότητα απέναντι στην πολιτεία, εκείνοι συχνά σιώπησαν ή κινήθηκαν σε ασφαλή μονοπάτια. Αυτό ενισχύει την εικόνα μιας Εκκλησίας που δεν τολμά, που δεν εμπνέει και που δεν δείχνει τον δρόμο με παρρησία.
Η αποξένωση από τη νεολαία
Ένα ακόμη ζήτημα που αφορά άμεσα την ηγεσία της Εκκλησίας είναι η σχέση της με τη νεολαία. Η γενιά που μεγαλώνει σε έναν κόσμο χωρίς σταθερές αξίες, με αβεβαιότητα και κρίση προτύπων, έχει ανάγκη από πνευματική στήριξη. Αντί αυτού, συναντά συχνά μια Εκκλησία που φαίνεται να της μιλά με γλώσσα ξύλινη, τυπική ή αναχρονιστική.
Το αποτέλεσμα είναι η αποξένωση: οι νέοι στρέφονται σε άλλες μορφές πνευματικότητας, σε ατομικά μονοπάτια ή σε εναλλακτικά κινήματα, αφήνοντας την Εκκλησία στο περιθώριο. Αυτή η απομάκρυνση δεν είναι μόνο κοινωνικό φαινόμενο· είναι και προϊόν μιας ηγεσίας που δεν μπόρεσε να προσαρμόσει τον λόγο της χωρίς να προδώσει το περιεχόμενό της.
Η ανάγκη επιστροφής στην αποστολή
Η Εκκλησία της Ελλάδος δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο στην ιστορική της κληρονομιά. Η αποστολή της δεν είναι να λειτουργεί ως ένας ακόμη θεσμός του κράτους, αλλά να προσφέρει πνευματική ανάταση, κοινωνική συμπαράσταση και καθαρό λόγο σε εποχές που όλα μοιάζουν να καταρρέουν.
Η ηγεσία της καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να είναι ταυτόχρονα φύλακας της παράδοσης και δυναμικός παράγοντας πνευματικής ανανέωσης. Αυτό προϋποθέτει:
- Θάρρος στην κριτική απέναντι σε πολιτικές επιλογές που υπονομεύουν τον λαό.
- Γνήσια ενασχόληση με τα προβλήματα της κοινωνίας, όχι μόνο με την τυπική διοίκηση.
- Προσέγγιση της νεολαίας με αυθεντικότητα και αγάπη.
Επίλογος
Η Εκκλησία ως θεσμός υπήρξε πάντοτε στην καρδιά του ελληνισμού. Σήμερα, όμως, η ηγεσία της αντιμετωπίζει την πρόκληση της ανανέωσης χωρίς να προδώσει την ουσία. Η κριτική δεν είναι άρνηση· είναι απαίτηση για μια Εκκλησία πιο κοντά στον λαό, πιο ειλικρινή, πιο τολμηρή.
Η κοινωνία διψά για πνευματική καθοδήγηση, όχι για τυπική διαχείριση. Η Εκκλησία μπορεί να ανταποκριθεί μόνο αν η ηγεσία της αποφασίσει να απομακρυνθεί από τις συμβάσεις του «συστήματος» και να επιστρέψει στον πυρήνα της αποστολής της: την αλήθεια, την ελευθερία και τη θυσιαστική αγάπη.
