Σεισμός στην Εύβοια – Το κράτος πιάστηκε ξανά απροετοίμαστο

Ο φόβος ξύπνησε μνήμες

Η σημερινή σεισμική δόνηση των 5,2 Ρίχτερ που χτύπησε την Εύβοια ταρακούνησε όχι μόνο τα σπίτια και τις ζωές των κατοίκων, αλλά και τις συνειδήσεις όλων μας. Οι δονήσεις έγιναν έντονα αισθητές μέχρι την Αθήνα, με χιλιάδες πολίτες να βγαίνουν πανικόβλητοι στους δρόμους. Για ακόμη μία φορά, η χώρα μας έζησε στιγμές αγωνίας, που θύμισαν σε πολλούς τον καταστροφικό σεισμό του 1999 στην Αττική ή ακόμη παλαιότερες τραγωδίες.

Μια χώρα στην πιο σεισμογενή ζώνη της Ευρώπης

Η Ελλάδα είναι από τις πιο σεισμογενείς χώρες στον κόσμο. Κι όμως, το κράτος μοιάζει να το ξεχνά κάθε φορά που οι πλάκες κινούνται και οι σεισμογράφοι χτυπούν συναγερμό. Παρά τις επιστημονικές προειδοποιήσεις, τα σχέδια αντιμετώπισης μένουν στα συρτάρια. Το 2025 βρίσκει τη χώρα ακόμη με ελλείψεις σε αντισεισμικά μέτρα, σχολεία χωρίς έλεγχο στατικότητας και νοσοκομεία που θα κατέρρεαν σε έναν ισχυρότερο σεισμό.

Σχολεία έτοιμα να ανοίξουν, αλλά όχι να αντέξουν

Η ειρωνεία είναι πικρή: αύριο ανοίγουν τα σχολεία για τη νέα χρονιά, με αγιασμό και νέα βιβλία. Όμως, ποιος γονιός μπορεί να αισθάνεται ήσυχος ότι το παιδί του θα μπει σε μια ασφαλή αίθουσα; Στην Αθήνα και σε πολλές περιοχές της επαρχίας, τα σχολικά κτίρια χρονολογούνται δεκαετίες πίσω, χωρίς σοβαρές παρεμβάσεις ενίσχυσης. Το κράτος μοιράζει φυλλάδια με «οδηγίες προστασίας», αντί να επενδύσει σε πραγματικά έργα θωράκισης.

Οι πολίτες μόνοι τους απέναντι στον κίνδυνο

Το πιο οδυνηρό είναι ότι, σε κάθε κρίσιμη στιγμή, οι πολίτες μένουν μόνοι. Βγαίνουν στους δρόμους, ψάχνουν στο διαδίκτυο για οδηγίες, ακούνε αποσπασματικές δηλώσεις από σεισμολόγους και υπουργούς. Αντί να υπάρχει μια σοβαρή, οργανωμένη καμπάνια ενημέρωσης και εκπαίδευσης, η πολιτεία περιορίζεται στο γνωστό «δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας». Ένα κλισέ που ακούγεται περισσότερο σαν τρόπος αποποίησης ευθυνών, παρά σαν πραγματική διαβεβαίωση.

Η ανεπάρκεια της Πολιτικής Προστασίας

Από τον Έβρο μέχρι τη Ρόδο, και από τις φωτιές μέχρι τις πλημμύρες, η Πολιτική Προστασία δείχνει ξανά και ξανά πόσο απροετοίμαστη είναι. Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται: υποσχέσεις μετά την καταστροφή, μεγαλεπήβολα σχέδια που μένουν στο χαρτί, και ένας λαός που πληρώνει το τίμημα. Ο σημερινός σεισμός είναι άλλη μία υπενθύμιση ότι το κράτος λειτουργεί μόνο με επικοινωνιακά αντανακλαστικά, όχι με ουσία.

Μαρτυρίες πολιτών: «Βγήκαμε στον δρόμο με τις πιτζάμες»

Από την Κάρυστο μέχρι τη Χαλκίδα, οι μαρτυρίες είναι χαρακτηριστικές: οικογένειες βγήκαν από τα σπίτια μέσα στη νύχτα, παιδιά έκλαιγαν από τον φόβο, ηλικιωμένοι ζητούσαν βοήθεια. Στην Αθήνα, εργαζόμενοι σε βραδινές βάρδιες σταμάτησαν τη δουλειά και βγήκαν στους δρόμους. Ο φόβος ήταν κοινός, αλλά η κρατική παρουσία ανύπαρκτη.

Το μάθημα της ιστορίας

Και όμως, η χώρα έχει ζήσει επανειλημμένα σεισμούς που άφησαν πίσω τους συντρίμμια και νεκρούς. Ο σεισμός της Θεσσαλονίκης το 1978, της Καλαμάτας το 1986, της Πάρνηθας το 1999. Κάθε φορά, οι κυβερνήσεις υπόσχονταν «ριζικές αλλαγές». Κάθε φορά, ο χρόνος περνούσε και οι υποσχέσεις ξεχνιούνταν. Σήμερα, 25 χρόνια μετά την Πάρνηθα, τα ίδια ερωτήματα μένουν αναπάντητα: θα αντέξουν τα νοσοκομεία; Θα αντέξουν τα σχολεία; Θα αντέξουν οι πολυκατοικίες μας;

Η σιωπή των ειδικών και οι αντιφατικές δηλώσεις

Οι σεισμολόγοι, εγκλωβισμένοι ανάμεσα στην επιστήμη και την τηλεοπτική προβολή, συχνά δίνουν αντιφατικά μηνύματα. Άλλος μιλά για «μεμονωμένο γεγονός», άλλος αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μετασεισμών ή μεγαλύτερου σεισμού. Ο απλός πολίτης, που βλέπει τις ειδήσεις, δεν ξέρει τι να πιστέψει. Η πολιτεία αντί να συντονίσει μια ξεκάθαρη ενημέρωση, αφήνει τον κόσμο στο χάος των τηλεπαραθύρων.

Οι ευθύνες του κατεστημένου

Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη γνώσης. Οι επιστήμονες ξέρουν ότι η Ελλάδα είναι σεισμογενής. Το πρόβλημα είναι η αδιαφορία του κατεστημένου να επενδύσει σε έργα πρόληψης, γιατί αυτά δεν φέρνουν ψήφους και δεν δημιουργούν «επικοινωνιακά πυροτεχνήματα». Ένα νέο γήπεδο εγκαινιάζεται με τυμπανοκρουσίες. Ένα νέο αντισεισμικό έργο μένει στη σκιά.

Η κοινωνία σε αναμονή της επόμενης καταστροφής

Η αίσθηση που μένει είναι ότι η κοινωνία ζει με τον φόβο της επόμενης καταστροφής. Σεισμός, φωτιά, πλημμύρα – και κάθε φορά το ίδιο σενάριο: άνθρωποι που τρέχουν, κράτος που αργεί, ευθύνες που χάνονται. Ο σημερινός σεισμός στην Εύβοια ήταν προειδοποίηση. Αλλά ποιος θα την ακούσει;