Ουκρανία: Μια νέα γενιά ολιγαρχών πλουτίζει πάνω στα συντρίμμια του πολέμου

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία διανύει τον τρίτο του χρόνο, ο λαός της χώρας συνεχίζει να υποφέρει από τις καθημερινές ρωσικές επιθέσεις και την παρατεταμένη ανασφάλεια. Χιλιάδες στρατιώτες βρίσκονται στα χαρακώματα, ενώ εκατομμύρια πολίτες ζουν σε μια διαρκή αγωνία. Ωστόσο, πίσω από αυτό το σκηνικό της φρίκης, ένα διαφορετικό αφήγημα εξελίσσεται: αυτό της ανάδειξης μιας νέας, πανίσχυρης οικονομικής ελίτ.

Σύμφωνα με δυτικές πηγές και ανεξάρτητες εκθέσεις όπως του Κέντρου Δράσης κατά της Διαφθοράς, στην Ουκρανία αναπτύσσεται σταδιακά ένα νέο σύστημα ολιγαρχίας. Πρόκειται για επιχειρηματίες με στενές σχέσεις με την κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, οι οποίοι καρπώνονται υπερκοστολογημένα κρατικά συμβόλαια και ελέγχουν στρατηγικούς τομείς της οικονομίας.

Οι πιο χαρακτηριστικές μορφές αυτής της νέας τάξης είναι οι Αντρί Σταβνίτσερ, Ολεξάντρ Χερέχα, Αντρί Κομπολίεφ, Αντρί Κολόντγιουκ και Βασίλ Χμελνίτσκι. Επενδύουν μαζικά σε υποδομές, μεταφορές, ενέργεια και ανοικοδόμηση, ενώ φροντίζουν να συνοδεύουν τις δραστηριότητές τους με ένα πατριωτικό προσωπείο: ιδρύουν φιλανθρωπικά ιδρύματα, στηρίζουν τραυματίες πολέμου και προβάλλονται ως «σωτήρες» της χώρας.

Παρά τα θετικά έργα, τα ερωτήματα για τη διαφάνεια δεν έχουν πάψει. Η Ουκρανία παραμένει χαμηλά στον δείκτη διαφθοράς, ενώ πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκφράζουν ανησυχίες για το πού καταλήγει ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής βοήθειας. Όσο διαρκεί ο πόλεμος, οι επιχειρηματικές τους δραστηριότητες επεκτείνονται — αλλά το πιο κρίσιμο ίσως είναι ότι προετοιμάζονται ήδη για τη “μεγάλη μπίζνα”: την ανοικοδόμηση. Με εκτιμώμενο κόστος άνω του 1 τρισ. δολαρίων, η ειρήνη ενδέχεται να φέρει ακόμη μεγαλύτερα κέρδη από τον ίδιο τον πόλεμο.

Η νέα ολιγαρχία της Ουκρανίας δεν είναι προσωρινό φαινόμενο. Είναι το προϊόν του πολέμου — αλλά και ο επόμενος παίκτης στη μεταπολεμική Ουκρανία.